പ്രസന്ന ആര്യൻ

യാത്രക്കാർ ഒഴിഞ്ഞു പോയ
സ്വർഗ്ഗ നഗരത്തിൽ ടൂർ ഗൈഡ്
മഖ്ബൂൽ മെഹ്‌മൂദ്
ഇപ്പോൾ എന്ത് ചെയ്യുകയാവും!

യാസീനിന്റെ കുതിരകൾക്ക്
വയറു നിറയുന്നുണ്ടാവുമോ
തെന്നുന്ന കുതിരച്ചാലുകളിലെ ചാണക ഗന്ധം
ഇപ്പഴുമതുപോലെത്തന്നെയാവുമോ!

ചുട്ട് നീറുന്ന ഒരു പകലിലേയ്ക്ക് തന്റെ തൂവലുകൾ
ഈരിഅടുക്കിയൊതുക്കിത്തുടങ്ങിയ
തണുത്ത് ചീർത്ത കാറ്റിന്റെ പിടി വിട്ടു പറന്നു നടക്കുന്ന
ഇളം തൂവലുകളെ എന്തൊരു തണുപ്പെന്ന് ശകാരിച്ച് കൊണ്ട്
മുഹമ്മദ് റാഷീദെന്ന അയാൾ പറഞ്ഞു തുടങ്ങുന്നുണ്ടാവുമോ

‘എൺപതുകളിൽ
ഞങ്ങൾ കുട്ടികളായിരുന്നപ്പോൾ ‘
അയാൾ, പക്ഷെ
ഒരുപാട് നടന്നു തളർന്ന ഒരച്ഛനെപ്പോലെ
നരച്ചു മുഷിഞ്ഞിരുന്നവൻ!

‘ഞങ്ങൾ കുട്ടികളായിരുന്നപ്പോൾ
വീട്ടിലെത്താൻ ഇത്തിരി
വൈകിയിരുന്നെങ്കിൽ വീട്ടുകാർ
മരിച്ചെന്നുറപ്പിക്കുമായിരുന്നു’

‘ബഹ് നാ’
വേണ്ടെന്നു വിലക്കിയിട്ടും
അയാൾ തന്റെ ഭാണ്ഡമഴിക്കുന്നുണ്ടാവുമോ
‘നിങ്ങളിൽ മാത്രമാണു ഞങ്ങൾക്കു പ്രതീക്ഷ
ഈ കാണുന്ന ഭൂമി വെറും നാലു മാസം മാത്രം.

മഞ്ഞിൽ പുതഞ്ഞ ബാക്കി കാലം
പകലും രാത്രിയും എന്നൊന്നില്ലാത്തത്.
വെളിച്ചം കാണാതെ അതിലടച്ചിരുന്ന് ഞങ്ങൾ
വന്നെത്തിയേക്കാവുന്ന
നിങ്ങളെപ്പോലുള്ളവർക്കായി
നെയ്തു നിറയ്ക്കുന്നു.

ഇത്തിരി വേനലിൽ വിരുന്നു വന്ന
ഈ പൂക്കളും പൂമ്പാറ്റകളും
അങ്ങിനെയാണ് ഞങ്ങൾക്കുള്ളിൽ
നിത്യമെന്നോണം നിറങ്ങളാവുന്നത്…

കറുത്ത ലോലമായ തുണിയിൽ
കുനുകുനാന്നു തുന്നിപ്പിടിപ്പിച്ച ഒരു നിറകാട്.
മീനുകൾ വിരലിലുമ്മവെക്കുന്നു
മാനുകൾ കൊമ്പുകുലുക്കുന്നു
പുലികൾ, പൂമ്പാറ്റകൾ, പൂവുകൾ പൂമരങ്ങൾ!
റാഷീദ് നീ വീട്ടിൽ തിരിച്ചെത്തിയിരിക്കുമോ!

വരയ്ക്കാൻ ബാക്കി നിൽക്കുന്ന
പെൺ ചോരത്തുള്ളിയുടെ,
ചിരിച്ചു കൊണ്ടു മരിച്ചു കിടക്കുന്നവന്‍റെ,
മരിച്ചിട്ടും ജീവിച്ചു തീർക്കേണ്ടവന്‍റെ
സങ്കടച്ചൂടെല്ലാം
ചൊറിഞ്ഞ് തടിപ്പിച്ച്
വെളിവാക്കുന്ന
ഒരു ഉടലിൽ
നാല് ആറ് എട്ട് എന്ന്
കൈകളിരട്ടിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നോൾ.

പുപുരിയില്‍നിന്നും ഭുവനേശ്വറിലേക്കുള്ള വഴിയില്‍ ഇരുപതു കിലോമീറ്റര്‍ ചെന്നാലാണ് രഘുരാജപൂര്‍ എന്ന ക്രാഫ്റ്റ് വില്ലേജ്. ഒറീസ്സയിലെ പ്രസിദ്ധ ചിത്രകലയായ പഠ്ചിത്രത്തിന് പേരുകേട്ടതാണ് ഈ സ്ഥലം. അന്‍പതോളം കുടുംബങ്ങള്‍ രഘുരാജപുരത്ത് ഈ ചിത്രകലയെ ആശ്രയിച്ച് ജീവിക്കുന്നുണ്ട്. ഒരു ചെറിയ ഗലിയുടെ ഇരുവശത്തുമുള്ള ചെറിയ മുറികളായിരുന്നു സ്റ്റുഡിയോകളായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്. ഗലിയിലേക്ക് ഞങ്ങളെത്തിയതും ഒരുപാടുപേര്‍ ചുറ്റിലും വളഞ്ഞു. ആദ്യം കണ്ട കടയിലേക്ക് കയറിയപ്പോള്‍ മറ്റുള്ളവരുടെ മുഖത്തുകണ്ട നിരാശ ശരിക്കും വേദനിപ്പിച്ചു.

പണ്ട് കടലാസുകളില്ലാതിരുന്ന കാലത്ത് പനയോലകളില്‍ എഴുതിയിരുന്ന അതേ രീതിയിലാണ് പഠ്ചിത്രങ്ങളും വരയ്ക്കുന്നത്. സംസ്കൃതത്തില്‍ നിന്നാണത്രെ ഈ വാക്ക് വന്നത്. തമിഴില്‍ ഇതിന്നു പറയുന്നത് ‘ഓലൈച്ചുവടി’ എന്നാണെന്നു തോന്നുന്നു. ഒരേ വലുപ്പത്തില്‍ മുറിച്ച് മഞ്ഞള്‍ പുരട്ടിയുണക്കിയ പനയോലകളില്‍ നാരായം ഉപയോഗിച്ച് വളരെ ചെറിയ ചിത്രങ്ങള്‍ വരക്കുന്നു. രാമായണത്തിലെയും മഹാഭാരതത്തിലെയും കഥകളാണ് ചിത്രങ്ങള്‍ക്ക് ആസ്പദം. പുരി ജഗന്നാഥനും പ്രധാന കഥാപാത്രമാണ്. പണ്ട് ജഗന്നാഥ മന്ദിരത്തിലെ ഒരാചാരത്തിന്‍റെ ഭാഗം മാത്രമായിരുന്ന ഈ ചിത്രകല പിന്നീട് പ്രസാദ രൂപത്തില്‍ ഭക്തരില്‍ എത്തുകയും കാലം ചെന്നപ്പോള്‍ ഒരുപറ്റം കലാകാരന്മാര്‍ക്ക് ജീവനോപാധിയായിത്തീരുകയും ചെയ്തു.

ഓരോ കുടുംബത്തിനും അവരുടേതായ ചിത്രശേഖരങ്ങളുണ്ട് . വരച്ച ചിത്രങ്ങളുടെ മുകളില്‍ പ്രകൃതീദത്തമായ നിറങ്ങള്‍ തേക്കുകയും പെട്ടെന്ന്‍ തുടച്ചുകളയുകയും ചെയ്യുമ്പോള്‍ നാരായമെഴുതിയ ചിത്രങ്ങള്‍ തെളിഞ്ഞു വരുന്നു.  മുന്‍പ് കറുപ്പും
(കരിപ്പൊടി) വെളുപ്പും (കുമ്മായപ്പൊടി) മാത്രമായിരുന്നു ഉപയോഗിച്ചിരുന്നതെങ്കില്‍ പിന്നെ പിന്നെ പ്രകൃതിദത്ത നിറങ്ങള്‍ എല്ലാം ഉപയോഗിച്ചു തുടങ്ങി. ഇതേ ശൈലി ക്യാന്‍വാസിലും സില്‍ക്ക് തുണിയിലും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. കടുത്ത നിറങ്ങളിലാണ് അതു
ചെയ്യുന്നത്. കറുപ്പ്, വെള്ള, ചുവപ്പ്, മഞ്ഞ, പച്ച, നീല എന്നിനിറങ്ങളാണ് സാമ്പ്രദായികമായി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നത്. അധികവും രാസലീലയും ദശാവതാരവുമാണ് വരച്ചുകണ്ടത്. ചിത്രങ്ങളിലെ വ്യാളീ മുഖങ്ങളും മറ്റും കിഴക്കന്‍ സ്വാധീനത്തെ ഓര്‍മ്മിപ്പിച്ചു.

രണ്ടു ലിനന്‍ തുണികള്‍ തമ്മില്‍, തോല്‍കളഞ്ഞ പുളിങ്കുരു പൊടിച്ച് തേച്ച്, ഒട്ടിച്ചാണത്രെ ഇതിന്നു വേണ്ട ക്യാന്‍വാസുണ്ടാക്കുന്നത്. ഇപ്പോഴും അത് അങ്ങിനെത്തന്നെയാണ് എന്നാണ് ഞങ്ങള്‍ പരിചയപ്പെട്ട വിഷ്ണു എന്ന ചിത്രകാരന്‍ പറഞ്ഞത്. പ്രകൃതീദത്ത നിറത്തില്‍ അല്ലെങ്കില്‍ പോസ്റ്റര്‍ കളറില്‍ അവിടെകാണുന്ന ഒരു മരത്തിന്‍റെ കായയില്‍ നിന്നും ശേഖരിച്ച ദ്രാവകം നല്ലപോലെ ചേര്‍ത്തിളക്കിയാണത്രെ നിറം തയ്യാറാക്കുന്നത്. അതുകൊണ്ടാവണം ചിത്രങ്ങള്‍ക്കു നല്ല തിളക്കം. തുണികളില്‍ ഫാബ്രിക് കളര്‍ തന്നെയാണ് ഉപയോഗിച്ചു
കണ്ടത്.

ഇതിനൊക്കെ പുറമെ അടക്ക, ചിരട്ട തുടങ്ങി പലതിലും ചിത്രങ്ങള്‍ പരീക്ഷിച്ചിട്ടുണ്ട്. സെറാമിക് സില്‍ പോട്ട് പെയിന്‍റിംഗ് ചെയ്യുന്ന രീതി തന്നെയാണ് ഇവിടെയും. സാരികളിലും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. വളരെ സൂക്ഷ്മമായി സമയമെടുത്ത് ചെയ്യേണ്ടുന്ന ഈ കലയ്ക്ക് പക്ഷെ പ്രതിഫലം വളരെ തുച്ഛമായിത്തോന്നി. ഞങ്ങളുടെ താല്പര്യം കണ്ടിട്ടാവണം വേണ്ടെന്നു പറഞ്ഞിട്ടും, വിഷ്ണു,  അവന്‍ വരച്ച ചിത്രങ്ങളെല്ലാം നിവര്‍ത്തിക്കാട്ടി വിവരിച്ചു തന്നു. ഓരോ ചിത്രത്തിനു പിന്നിലും അവന്‍ ചിലവിട്ട സമയം, അദ്ധ്വാനം പലപ്പോഴും ചിത്രം വാങ്ങിക്കാന്‍ ചെല്ലുമ്പോള്‍ പലരും കണ്ടില്ലെന്നു നടിക്കും. കേരളത്തില്‍ മലപ്പുറത്ത് വിഷ്ണു ചിത്രങ്ങളുമായി വന്നിട്ടുണ്ടത്രെ. അവസാനം, വിലപേശാതെ രണ്ടുമൂന്നു ചിത്രങ്ങള്‍ വാങ്ങി മടങ്ങി. അടക്കാചിത്രങ്ങള്‍ സമ്മാനിച്ച് അവന്‍ വീണ്ടും കാണാമെന്ന് പറഞ്ഞപ്പോള്‍ മനസ്സു നിറഞ്ഞിരുന്നു.

വഴിക്കപ്പോള്‍
അങ്ങിനെ കിടന്നാലോചിക്കാനാണ് തോന്നിയത്.
അടിയിലടിയിലടിയിലെവിടേയ്ക്കൊ
നൂണ്ടിറങ്ങി
പിറന്നപാട് നൂൽബന്ധമില്ലാതെ
മലർന്ന് കിടന്ന്‍
തോന്നുംപോലൊക്കെ
തിരിഞ്ഞും മറിഞ്ഞും
മറിഞ്ഞും തിരിഞ്ഞും
നീണ്ടു മെലിഞ്ഞും
ചിലപ്പോള്‍ മെലിഞ്ഞു നീണ്ടും
ഒടിമറയുന്ന മൃഗിമകളെ
മെരുക്കിയൊളിപ്പിച്ച്…
മൃഗപദച്ചിത്രങ്ങളുള്ള മണ്ണ് വിരിച്ച്…
കരിയിലപ്പുതപ്പ് പുതച്ച്
കാടിനൊപ്പം താണ്ഡവമാടി
മഴവെള്ളത്തിനൊപ്പം
തുടുത്ത് കുത്തിയൊലിച്ച്
അരികുകളിലെ
പൊത്തുകളിലും
പൊന്തകളിലുമുള്ളവരോട്
കുശലം പറഞ്ഞു
വിരളമായി കടന്നുപോകുന്ന
മനുഷ്യന്റെ വിയർപ്പേറ്റു വാങ്ങി….
നിലാവില്‍ കുളിച്ചു തോർത്തി
ഇരവിനോടിണ ചേർന്ന്
അങ്ങിനെ അങ്ങിനെ…

ഒറ്റയടി ഒറ്റവരിയായത്
ഒറ്റവരി ഇരട്ടവരിയായത്
ഇരട്ടവരി എട്ടുവരിയായത്…
കാടുകള് നേർത്ത്
പാതകള്‍ തൂർത്ത്
നഗരം കൈ കോര്‍ത്തത്
കോൺക്രീറ്റ് കാടുകളായി വളർന്നത് !

പൊള്ളുന്ന വെയിലില്‍
നീണ്ട്പരന്ന്‍
കറുത്തുരുകി
അതിവേഗ രഥ്യങ്ങളോട്
വെളിപ്പെട്ടു മടുക്കുമ്പോള്‍
വഴിക്കങ്ങിനെ
കിടന്നാലോചിക്കാനാണ് തോന്നിയത്
അടിയിലടിയിലടിയിലെവിടേയ്ക്കൊ
നൂണ്ടിറങ്ങി
പകലുമിരുള്‍ പുതച്ചുറങ്ങുന്ന
വിജനതയുടെ
പടികടന്നകടന്നു വിരളമായെത്തുന്ന
പദവിന്യാസം കാതോർത്ത്
വെറുതെ കിടക്കാന്‍
വെറുതെയൊന്നു കൊതിച്ചതിന്ന്
കുറ്റം പറയാന്‍ പറ്റില്ല

ഇതു പോലേതോ
ഒരു കൊതിയുടെ പേരിലാണല്ലോ
ഒരുകാലില്‍ നിന്നും മറ്റേ കാലിലേക്ക്
ജീവിതത്തെ തട്ടിയും
കയറ്റിവെച്ചും
നമ്മളും കാത്തിരിക്കുന്നത്…