ബീഹാർ: പ്രശാന്ത് കിഷോർ മറ്റൊരു കെജ്രിവാളോ?

ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രീയത്തിലെ ഏറ്റവും സങ്കീർണ്ണവും നിർണ്ണായകവുമായ പോരാട്ടഭൂമികളിൽ ഒന്നായ ബീഹാറിൽ, വരാനിരിക്കുന്ന നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കേവലം ഒരു മത്സരത്തിനപ്പുറം, സംസ്ഥാനത്തിൻ്റെ സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളെ നിർണ്ണയിക്കുന്ന ഒരു ജനവിധിയാണ്. ഏകദേശം 19 വർഷമായി ബീഹാറിൻ്റെ മുഖ്യമന്ത്രി പദവിയിലിരിക്കുന്ന നിതീഷ് കുമാർ, പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള എൻ.ഡി.എ. (NDA) മുന്നണിയെ നയിക്കുമ്പോൾ, മറുവശത്ത് പ്രതിപക്ഷ നേതാവ് തേജസ്വി യാദവും കോൺഗ്രസും ചേർന്നുള്ള മഹാഗഡ്ബന്ധൻ ശക്തമായ വെല്ലുവിളി ഉയർത്തുന്നു.

തുടർച്ചയായ മുന്നണി മാറ്റങ്ങളിലൂടെ ചരിത്രം സൃഷ്ടിച്ച നിതീഷ് കുമാറിന് നിലവിൽ ശക്തമായ ഭരണവിരുദ്ധ വികാരം നേരിടേണ്ടി വരുന്നുണ്ട്. വികസന നായകൻ എന്ന പഴയ പ്രതിച്ഛായ നഷ്ടപ്പെടുകയും, രാഷ്ട്രീയ സ്ഥിരതയില്ലാത്ത നേതാവ് എന്നൊരു വികാരം ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ ഉടലെടുക്കുകയും ചെയ്തു.

അടുത്തിടെ പുറത്തുവന്ന വിവിധ ഒപ്പീനിയൻ പോളുകളിലെ മുഖ്യമന്ത്രി സാധ്യതയിലെ സർവ്വേ ഫലങ്ങളിൽ തേജസ്വി യാദവ്: 42% നേടി മുന്നിട്ടു നിൽക്കുമ്പോൾ പ്രശാന്ത് കിഷോർ (PK): 23% നും പിന്നിലാണ് നിതീഷ് കുമാർ: 18%.
പ്രമുഖ നേതാക്കളായ സാമ്രാട്ട് ചൗധരി, ചിരാഗ് പാസ്വാൻ എന്നിവർ 10% ത്തിൽ താഴെയാണ്. എന്നിരുന്നാലും, ബീഹാറിലെ ജാതി സമവാക്യങ്ങളും വോട്ട് ധ്രുവീകരണവും അന്തിമ ഫലം എങ്ങനെയാകുമെന്ന് കണ്ടറിയണം.

ബീഹാറിലെ സഖ്യരാഷ്ട്രീയം എന്നും പ്രവചനാതീതമാണ്:

2015: ആർ.ജെ.ഡി., ജെ.ഡി.(യു.), കോൺഗ്രസ് സഖ്യം 178 സീറ്റ് നേടി അധികാരത്തിലെത്തി. എന്നാൽ, നിതീഷ് കുമാർ അടുത്ത തെരഞ്ഞെടുപ്പിനോട് അടുത്തു തന്നെ സഖ്യം വിട്ട് ബി.ജെ.പി.ക്കൊപ്പം ചേർന്ന് വീണ്ടും മുഖ്യമന്ത്രിയായി.

2020: എൻ.ഡി.എ. മുന്നണിയായി മത്സരിച്ചപ്പോൾ 125 സീറ്റ് നേടി കേവലഭൂരിപക്ഷം ഉറപ്പിച്ചു. എന്നാൽ, ആർ.ജെ.ഡി.യുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള സഖ്യത്തിന് 110 സീറ്റുകൾ നേടാനായി.

2020 മുതൽ ആർ.ജെ.ഡി., ബി.ജെ.പി., ജെ.ഡി.(യു.) എന്നീ മൂന്ന് പാർട്ടികളാണ് ബീഹാറിലെ വിജയം നിർണ്ണയിക്കുന്ന പ്രധാന ശക്തികൾ.

നിലവിലെ മുന്നണികൾ

എൻ.ഡി.എ. സഖ്യം: ജെ.ഡി.(യു.), ബി.ജെ.പി., ചിരാഗ് പാസ്വാൻ്റെ എൽ.ജെ.പി., ജിതൻ റാം മാഞ്ജിയുടെ ഹിന്ദുസ്ഥാനി ആവാം മോർച്ച, ഉപേന്ദ്ര കുശ്‌വാഹയുടെ രാഷ്ട്രീയ ലോക് മോർച്ച.

മഹാഗഡ്ബന്ധൻ: ആർ.ജെ.ഡി., കോൺഗ്രസ്, സി.പി.ഐ.-എം.എൽ., മുകേഷ് സാഹ്‌നിയുടെ വികാശീൽ ഇൻസാൻ പാർട്ടി, സി.പി.ഐ., സി.പി.എം., ഇന്ത്യൻ ഇൻക്ലൂസിവ് പാർട്ടി.

മത്സരരംഗത്തുള്ള മറ്റ് പ്രധാന പാർട്ടികൾ: എ.ഐ.എം.ഐ.എം. (AIMIM), പ്രശാന്ത് കിഷോറിൻ്റെ ജൻ സുരാജ് പാർട്ടി, ആം ആദ്മി പാർട്ടി.

വോട്ട് ബാങ്കുകളും ജാതി സമവാക്യങ്ങളും

ബീഹാറിലെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ഫലം നിർണ്ണയിക്കുന്നതിൽ ജാതി സമവാക്യങ്ങൾക്കുള്ള പങ്ക് വളരെ വലുതാണ്. ഓരോ രാഷ്ട്രീയ കക്ഷിയുടെയും പ്രധാന വോട്ട് ബാങ്കുകൾ താഴെക്കൊടുക്കുന്നു:

അതിപിന്നോക്ക വിഭാഗം (EBC)

സംസ്ഥാനത്തെ ജനസംഖ്യയുടെ 36 ശതമാനത്തിലധികം വരുന്ന അതിപിന്നോക്ക വിഭാഗമാണ് (Extremely Backward Classes – EBC) ബീഹാറിലെ ഏറ്റവും വലിയ വോട്ട് ബാങ്കുകളിലൊന്ന്. നിലവിൽ മുഖ്യമന്ത്രി നിതീഷ് കുമാറിൻ്റെ ജെ.ഡി.(യു.) പാർട്ടിയുടെ പ്രധാന ശക്തികേന്ദ്രം ഈ വിഭാഗമാണ്. ഇവരുടെ പിന്തുണ ഉറപ്പിക്കുന്നതിന് വേണ്ടിയാണ് നിതീഷ് കുമാർ പതിറ്റാണ്ടുകളായി ശ്രമിച്ചുവരുന്നത്. തിരഞ്ഞെടുപ്പിലെ വിജയം നിർണ്ണയിക്കുന്നതിൽ ഈ വിഭാഗം വഹിക്കുന്ന പങ്ക് നിർണ്ണായകമാണ്.

യാദവ് ഉൾപ്പെടുന്ന മറ്റു പിന്നോക്ക വിഭാഗങ്ങൾ (OBC)

സംസ്ഥാനത്തെ മൊത്തം ജനസംഖ്യയുടെ 27 ശതമാനമാണ് മറ്റ് പിന്നോക്ക വിഭാഗങ്ങൾ (Other Backward Classes – OBC). ഇതിൽ 15 ശതമാനത്തോളം വരുന്ന യാദവ വോട്ടുകൾ ആർ.ജെ.ഡി.യുടെ (RJD) പരമ്പരാഗത ശക്തികേന്ദ്രമാണ്. തേജസ്വി യാദവിൻ്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ആർ.ജെ.ഡി. ഈ വോട്ട് ബാങ്കിൽ ഉറച്ചുനിൽക്കുന്നു.

മുസ്ലിം വോട്ടുകൾ (Muslim Vote Bank)

ഏകദേശം 17 ശതമാനത്തിലധികം വരുന്ന മുസ്ലിം വോട്ടുകൾ ബീഹാറിൽ ഒരു നിർണ്ണായക സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്ന വിഭാഗമാണ്. ഒരു കാലത്ത് ജെ.ഡി.(യു.) പാർട്ടിക്കൊപ്പം നിന്നിരുന്ന ഈ വോട്ടുകൾ ഇപ്പോൾ ആർ.ജെ.ഡി.യുടെ പ്രധാന പിന്തുണയായി മാറിയിട്ടുണ്ട്. യാദവ – മുസ്ലിം വോട്ടുകൾ ചേരുന്ന എം-വൈ (M-Y) അച്ചുതണ്ട് ആണ് ആർ.ജെ.ഡി.യുടെ രാഷ്ട്രീയ അടിത്തറ.

മുന്നോക്ക വിഭാഗം (Upper Caste)

15 ശതമാനത്തിലധികം വരുന്ന മുന്നോക്ക വിഭാഗങ്ങൾ പരമ്പരാഗതമായി ബി.ജെ.പി.യുടെ (BJP) പ്രധാന വോട്ട് ബാങ്കാണ്. ദേശീയതയിലും പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ പ്രതിച്ഛായയിലും ഊന്നിയുള്ള ബി.ജെ.പി.യുടെ പ്രചാരണം ഈ വോട്ടുകൾ ഏകീകരിക്കുന്നതിൽ പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.

പട്ടികജാതി വോട്ടുകൾ (SC Vote Bank)

സംസ്ഥാനത്തെ ഏകദേശം 20 ശതമാനത്തിലധികം വരുന്ന പട്ടികജാതി (Scheduled Caste – SC) വോട്ടുകൾ പല ഉപജാതികളായി ഭിന്നിച്ചു പോകുന്ന പ്രവണതയുണ്ട്. ഈ വോട്ടുകളിൽ ബി.ജെ.പി.ക്കും അവരുടെ സഖ്യകക്ഷിയായ ചിരാഗ് പാസ്വാൻ്റെ എൽ.ജെ.പി.ക്കും (LJP) സ്വാധീനമുണ്ട്. പരേതനായ രാം വിലാസ് പാസ്വാൻ്റെ കുടുംബത്തിൻ്റെ രാഷ്ട്രീയ സ്വാധീനം ഈ വോട്ടുകൾ നിർണ്ണയിക്കുന്നതിൽ നിർണ്ണായകമാണ്.

ഇതിനു പുറമെ, എ.ഐ.എം.ഐ.എം. പോലുള്ള ചെറിയ കക്ഷികൾ കിഷൻഗഞ്ച്, സീമാഞ്ചൽ പോലുള്ള മേഖലകളിൽ മുസ്ലിം വോട്ടുകൾ നേടി മറ്റ് പാർട്ടികൾക്ക് വെല്ലുവിളി ഉയർത്തുന്നു.

പ്രധാന തിരഞ്ഞെടുപ്പ് വിഷയങ്ങൾ

ബീഹാറിലെ തെരഞ്ഞെടുപ്പുകളിൽ രണ്ട് വിഷയങ്ങളാണ് ആധിപത്യം സ്ഥാപിക്കുന്നത്:

1) തൊഴിലില്ലായ്മയും വികസനമില്ലായ്മയും:

ഉയർന്ന ജനസാന്ദ്രത കാരണം വർഷം തോറും ലക്ഷക്കണക്കിന് യുവാക്കൾ മറ്റ് സംസ്ഥാനങ്ങളിലേക്ക് കുടിയേറുന്നത് തൊഴിലില്ലായ്മ ഏറ്റവും വലിയ വെല്ലുവിളിയാക്കുന്നു. ആരോഗ്യ-വിദ്യാഭ്യാസ മേഖലകളിലെ പിന്നോക്കാവസ്ഥ വികസനത്തെ ഒരു പ്രധാന തിരഞ്ഞെടുപ്പ് വിഷയമാക്കി മാറ്റുന്നു.

2) ജാതി സെൻസസും സംവരണ രാഷ്ട്രീയവും:

ബീഹാർ അടുത്തിടെ നടത്തിയ ജാതി സെൻസസ്, സംവരണത്തിൻ്റെ പരിധി വർദ്ധിപ്പിക്കാനുള്ള നീക്കങ്ങൾ എന്നിവ പിന്നാക്ക-അതിപിന്നാക്ക വിഭാഗങ്ങൾക്കിടയിൽ (OBC & EBC) വലിയ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയിട്ടുണ്ട്. സാമൂഹിക നീതിക്ക് വേണ്ടിയുള്ള ഈ ആവശ്യം മുന്നണികളുടെ രാഷ്ട്രീയ നിലപാടുകളെ നിർണ്ണയിക്കുന്നതിൽ പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.

പി.കെ. പ്രഭാവവും കെജ്‌രിവാൾ താരതമ്യവും: ബി.ജെ.പി. തന്ത്രം?

മുൻ രാഷ്ട്രീയ തന്ത്രജ്ഞൻ പ്രശാന്ത് കിഷോറിൻ്റെ (PK) ‘ജൻ സുരാജ്’ പാർട്ടിയും അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ 3,500 കിലോമീറ്റർ പദയാത്രയും ബീഹാറിൽ വലിയ ജനശ്രദ്ധ നേടുന്നു.

പ്രശാന്ത് കിഷോറിനെ പലരും അരവിന്ദ് കെജ്‌രിവാളുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുന്നത്, അഴിമതി വിരുദ്ധ പശ്ചാത്തലം, സ്ഥാപിത രാഷ്ട്രീയത്തിനെതിരായ നിലപാട്, ഡോക്ടർമാർ/പ്രൊഫഷണലുകൾ തുടങ്ങിയ പുതിയ മുഖങ്ങളെ രാഷ്ട്രീയത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുവരാനുള്ള ശ്രമം എന്നിവ മുൻനിർത്തിയാണ്.
എന്നാൽ ഈ താരതമ്യത്തിനപ്പുറം, ഒരു ഗൂഢമായ രാഷ്ട്രീയ തന്ത്രം ഇതിൽ ഒളിഞ്ഞുകിടക്കുന്നുണ്ടോ എന്നും വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നു:

ആർ.ജെ.ഡി.-മഹാഗഡ്ബന്ധൻ്റെ വോട്ടുകൾ ഭിന്നിപ്പിക്കാനുള്ള ശ്രമം

ഒരു കാലത്ത് കോൺഗ്രസിൻ്റെ മതേതര വോട്ടുകൾ കെജ്‌രിവാളിലേക്ക് എത്തിച്ച് കോൺഗ്രസിനെ തകർക്കാൻ സംഘപരിവാർ ശ്രമിച്ചതുപോലെ, ബീഹാറിൽ നിതീഷിനെതിരെ ശക്തമായ ഭരണവിരുദ്ധ വികാരം ഉണ്ടാകുമ്പോൾ, യുവജനങ്ങളുടെയും മതേതര ജനങ്ങളുടെയും വോട്ടുകൾ തേജസ്വി യാദവിൻ്റെ മഹാഗഡ്ബന്ധനിൽ എത്താതെ പ്രശാന്ത് കിഷോറിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടാൻ ഒരു ശ്രമം നടക്കുന്നുണ്ടോ എന്ന സംശയം ശക്തമാണ്. ഇത് വഴി ബി.ജെ.പി.ക്ക് തങ്ങളുടെ ഹിന്ദുത്വ രാഷ്ട്രീയം ബീഹാറിൽ കൂടുതൽ ശക്തിപ്പെടുത്താൻ സാധിച്ചേക്കാം. അതിനൊരു തെളിവാണ്, പത്രക്കാരുടെ ചോദ്യത്തിന്, തേജസ്വി യാദവിനെ ഒരിക്കലും മുഖ്യമന്ത്രി ആയി കാണുവാൻ സാധിക്കില്ല, jan സുരാജ് വിജയിച്ചില്ല എങ്കിൽ നിതീഷ് കുമാർ ആയിരിക്കും മുഖ്യമന്ത്രി ആകാൻ ഏറ്റവും അർഹൻ എന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഉത്തരം.

അവസാന നിമിഷം വരെ ജാതി സമവാക്യങ്ങൾ മാറാനുള്ള സാധ്യത ബീഹാറിലുണ്ട്. കൃത്യമായ സ്ഥാനാർത്ഥി നിർണ്ണയം, വികസന വാഗ്ദാനങ്ങൾ നടപ്പിലാക്കാനുള്ള വിശ്വാസ്യത, സഖ്യകക്ഷികളിലെ ഐക്യം എന്നിവയായിരിക്കും അന്തിമമായി തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ഫലം നിർണ്ണയിക്കുക. യുവനേതൃത്വത്തിൽ ഊന്നിയുള്ള ആർ.ജെ.ഡി.യുടെ പ്രചാരണവും കേന്ദ്രാവിഷ്കൃത പദ്ധതികൾ ഉയർത്തിക്കാട്ടിയുള്ള ബി.ജെ.പി.യുടെ പ്രചാരണവും പരസ്പരം ഏറ്റുമുട്ടുമ്പോൾ, ഫലം പ്രവചനാതീതമായി തുടരുന്നു. സ്ത്രീകളുടെ വോട്ടുകൾ നിർണ്ണായകമാണ് എന്നാണ് വിദഗ്ധരുടെ അഭിപ്രായം. പുരുഷന്മാരേക്കാൾ കൂടുതൽ സ്ത്രീകൾ വോട്ടുകൾ ചെയ്‌താൽ അത് NDA യുടെ വിജയസാധ്യത വർദ്ധിപ്പിക്കും എന്നാണ് അവരുടെ അഭിപ്രായം. മഹാരാഷ്ട്രയിലും, ഹരിയാനയിലും ജമ്മു കാശ്മീരിലും പോളിംഗ് ദിനം നടത്തിയ കൃത്യമായ പോളിംഗ് മാനേജ്‌മെന്റ് ബിജെപി ബീഹാറിലും ആവർത്തിക്കുകയാണ് എങ്കിൽ NDA വീണ്ടും അധികാരത്തിൽ എത്തുവാനുള്ള സാധ്യത തള്ളിക്കളയുന്നില്ല.

കവർ : ജ്യോതിസ് പരവൂർ