LITERATURE

ഞങ്ങൾക്ക് ഒരു ഉണ്ണിപിറന്നു

അച്ഛന്റെ ചന്തമോ

അമ്മയുടെ നിറമോ

മുത്തച്ഛന്റെ കവിളിലെ
കാക്കപുള്ളിയോ

മുത്തശ്ശിയുടെ കഴുത്തിലെ
പാലുണ്ണിയോ

ഇല്ലാത്ത ഒരു ഉണ്ണി.

കണ്ണുണ്ടായിട്ടും കാഴ്ചയില്ലാത്ത

നീണ്ടുമെലിഞ്ഞ കാതുണ്ടായിട്ടും

കേൾവിയില്ലാത്ത

ബുദ്ധന്റെ ഒരു പഴകിയ
ഛായാചിത്രമുണ്ടായിരുന്നു

ഞങ്ങളുടെ ചുവരിൽ.

അതേ ഛായയായിരുന്നു

ഉണ്ണിക്ക്

അതേ നിറമായിരുന്നു

കണ്ണുണ്ടായിട്ടും കാണാൻ കഴിയാത്ത

കാതുണ്ടായിട്ടും കേൾക്കാൻ
കഴിയാത്ത

ബുദ്ധന്റെ മറ്റൊരു ഛായാചിത്രമായി

ഞങ്ങളുടെ ഉണ്ണി ഉലകത്തിൽ
വളർന്നു

കവർ : വിൽസൺ ശാരദാ ആനന്ദ്

നിയോലിബറലിസം സാധ്യമാക്കുന്ന സാമ്പത്തികാഭിവൃദ്ധിയുടെ മികച്ച മാതൃകയായി അവതരിക്കപ്പെട്ടിരുന്ന ചിലി എങ്ങിനെയാണ് പൊടുന്നനെ ഇത്തരമൊരു വിപ്ലവകരമായ മാറ്റത്തിന്‍റെ വക്കിലെത്തിയത് ? ചിലിയിലെ ജനങ്ങളുടെ കണ്ണിൽ ജലത്തിന്‍റെയും അതുപോലുള്ള പൊതു പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളുടെയും ഉടമസ്ഥാവകാശവും പാരിസ്ഥിക പ്രശ്നങ്ങളും മറ്റ് സാമൂഹിക സാമ്പത്തിക പ്രശ്നങ്ങളുടെ അത്രതന്നെ പ്രാധാന്യമുള്ള വിഷയമായി മാറിയത് എന്തുകൊണ്ടാണ്? ഇതിന് ഉത്തരം തിരയേണ്ടത് ആ രാജ്യത്തിന്റെ കഴിഞ്ഞ അര നൂറ്റാണ്ടുകാലത്തെ ചരിത്രത്തിലും അതിന്‍റെ പ്രധാന അന്തർധാരയായി വർത്തിച്ച നിയോലിബറൽ ലോകവീക്ഷണത്തിലുമാണ്.

യാഥാർഥ്യങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നതിനേക്കാൾ മിത്തുകളിൽ അഭിരമിക്കാനാണ് പൊതുബോധത്തിനിഷ്ടം. അങ്ങിനെയൊന്നാണ് ശാസ്ത്ര സാങ്കേതിക വിദ്യകൾക്ക് മനുഷ്യരുടെ എല്ലാ പ്രശ്നങ്ങൾക്കും പരിഹാരം കണ്ടെത്താനാകുമെന്ന വിശ്വാസം. അത്തരമൊരു ലോകത്തേക്ക് മനുഷ്യരാശി എത്തിക്കഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു എന്ന് കരുതുന്നവർ ഏറെയുണ്ട്. ചിലരതിനെ നാലാം വ്യവസായവിപ്ലവം എന്നാണ് വിളിക്കുന്നത്. സമൃദ്ധിയുടെ ഈ കഥനങ്ങളിൽ വറുതിയുടെ കഥകൾക്കിടം കിട്ടാതെ പോകുക സ്വാഭാവികമാണ്. ജീവന്റെ നിലനിൽപിന് ഒഴിച്ച് കൂടാനാകാത്ത വായുവും വെള്ളവും പോലും ഒരു വലിയ വിഭാഗം മനുഷ്യർക്ക് അപ്രാപ്യമായിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു എന്ന് ഇവരോട് പറഞ്ഞു നോക്കുക. അത് സമ്മതിക്കാൻ മടി കാണിക്കും. ഇനി അംഗീകരിച്ചാൽ തന്നെ അവയ്ക്ക് സാങ്കേതികപരിഹാരങ്ങൾ ലഭ്യമാണ് എന്ന് സ്ഥാപിക്കാനായിരിക്കും തിടുക്കം. അപ്പോഴും ഈ സ്ഥിതിവിശേഷത്തിന് നിലനിൽക്കുന്ന സാമ്പത്തിക ക്രമത്തിന്റെ ഘടനപരമായ സവിശേഷതകൾ കൂടി കാരണമായിത്തീരുന്നുണ്ട് എന്ന വാസ്തവം മറച്ചു വെക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളുണ്ടാകും.

ശുദ്ധജലലഭ്യതയുടെ കാര്യമെടുക്കുക. ഇരുപത്തൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ലോക ജനസംഖ്യയുടെ 58 ശതമാനം പേരും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള ജലക്ഷാമം നേരിടുന്നുവരാണ് എന്നാണ് ഒരു പഠനം പറയുന്നത്. അതിനൊരു കാരണം മുക്കാൽ ഭാഗത്തോളം വെള്ളത്താൽ മൂടപ്പെട്ട് കിടക്കുന്ന ഭൗമോപരിതലത്തിൽ മനുഷ്യന് ഉപയോഗയോഗ്യമായത് അതിൽ ഒരു ശതമാനം പോലുമില്ലെന്നതാണ്. പക്ഷെ, പ്രശ്നത്തിന്റെ ഒരു വശം മാത്രമാണത്. മറുവശം ജലസ്രോതസുകളുടെ നിയന്ത്രണത്തിലും ജലവിതരണത്തിലും സ്വകാര്യമൂലധന താല്പര്യങ്ങൾ കൂടുതലായി പിടി മുറുക്കുന്നു എന്നതാണ്.

ജലദൗർലഭ്യത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയവും, സാമൂഹികവും, സാമ്പത്തികവും ആയ വിവക്ഷകളെ കുറിച്ച് പ്രതിപാദിക്കുന്ന ഒരു പുസ്തകമുണ്ട്. കാനഡ കേന്ദ്രീകരിച്ച് പ്രവർത്തിക്കുന്ന ആക്ടിവിസ്റ്റുകളായ മോദ് ബാർലോയും ടോണി ക്ലാർക്കും ചേർന്ന് ഈ നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആദ്യവർഷങ്ങളിൽ എഴുതിയ ‘ബ്ലൂ ഗോൾഡ്’ (Blue Gold). ജലസമ്പത്തിന്റെ കോർപ്പറേറ്റ് ചോരണം തടയാനുള്ള പോരാട്ടം എന്ന ഉപശീർഷകം കൂടിയുണ്ട് ആ പുസ്തകത്തിന്. കേരളത്തിന് അപരിചിതയല്ല ബാർലോ. 2004 ൽ പ്ലാച്ചിമടയിലെ കൊക്കൊകോല കമ്പനിയുടെ ജലചൂഷണത്തിനെതിരായി നടന്ന ജനകീയസമരത്തിന്റെ ഭാഗമായി നടന്ന അന്താരാഷ്ട്ര സമ്മേളനത്തിൽ സജീവ സാനിധ്യമായിരുന്നു അവർ.

ജലത്തെ നീല സ്വർണ്ണം എന്ന് വിളിക്കുന്നത് പെട്രോളിയത്തെ കറുത്ത സ്വർണ്ണം എന്ന് വിളിക്കുന്നത് പോലെയാണ്. ഭൂമിയിലെ ജീവന്റെ ഉറവിടവും ആധാരവും ആണ് ജലം എന്നോർക്കുമ്പോൾ സ്വർണ്ണവുമായുള്ള സമീകരണം അസ്ഥാനത്താണ് എന്ന് തോന്നാം. എന്നിട്ടും പലരും ആ വിശേഷണം സ്വീകരിക്കുന്നത് പുതിയ കാലത്ത് ജലം വിലയേറിയ ഒരു ചരക്കായി മാറുന്നു എന്നതുകൊണ്ടായിരിക്കണം. ലോകമെമ്പാടും നടക്കുന്ന ജലസമ്പത്തിന്റെ സ്വകാര്യവൽക്കരണം; ലോകബാങ്കും ഐ.എം.എഫും ലോക വ്യാപാര സംഘടനയുമൊക്കെ അതിൽ വഹിക്കുന്ന പങ്ക്; പെരിയറും എവിയാനും കോക്കും പെപ്സിയും പോലുള്ള കമ്പനികൾ ശുദ്ധ ജല സ്രോതസുകൾ കുടിച്ച് വറ്റിക്കുന്ന കഥകൾ; അതിനെതിരായി ഉയർന്നു വരുന്ന പ്രതിരോധസമരങ്ങൾ: ഈ കാര്യങ്ങളൊക്കെ വിശദമായി പ്രതിപാദിക്കുന്നു ബാർലോയും ക്ലാർക്കും. പുതിയ നൂറ്റാണ്ട് ജലത്തെ ചൊല്ലിയുള്ള തർക്കങ്ങളുടെയും വലിയ സംഘർഷണങ്ങളുടേയും കാലമായിരിക്കും എന്ന ഓർമ്മപ്പെടുത്തലായിരുന്നു ആ വായന.

ജലസമരങ്ങൾ അക്രമാസക്തങ്ങളായ യുദ്ധങ്ങളും കലാപങ്ങളുമായി മാറുകയാണ് എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്ന സംഭവങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലമുണ്ടായിരുന്നു ബ്ലൂ ഗോൾഡിന്. കൊളംബിയയിലെ തദ്ദേശീയ ജനവിഭാഗമായ എംബെറ കാറ്റോയുടെ നേതാവായിരുന്ന കിമി പെർണിയ ഡൊമിക്കോവിനാണ് ആ പുസ്തകം സമ്മർപ്പിച്ചിട്ടുള്ളത്. തങ്ങളുടെ പ്രദേശത്തെ ജലസ്രോതസുകൾക്ക് മേൽ അവർക്കുള്ള അവകാശം സ്ഥാപിച്ച് കിട്ടുന്നതിന് വേണ്ടിയുള്ള സമരങ്ങൾക്ക് നേതൃത്വം കൊടുത്തു കൊണ്ടിരിക്കുകയായിരുന്ന ഡൊമിക്കോ 2001 ജൂൺ രണ്ടാം തീയതി അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെട്ടു. അതിന് ശേഷം അദ്ദേഹം തിരിച്ച് വന്നില്ല.

അതിനും ഒരു വർഷം മുൻപാണ് കൊച്ചബാംബ ജലയുദ്ധം (Cochabamba Water War) എന്ന് പിന്നീട് അറിയപ്പെട്ട ജനകീയ സമരം ബൊളീവിയയിൽ അരങ്ങേറുന്നത്. ലോകബാങ്കിൽ നിന്ന് ഒരു വായ്പ ലഭിക്കാനുള്ള വ്യവസ്ഥകൾക്ക് വിധേയമായി കൊച്ചബാംബ നഗരത്തിലെ ജലവിതരണം സ്വകാര്യവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടു. വെള്ളത്തിന്റെ വില സാധാരണ മനുഷ്യർക്ക് താങ്ങാവുന്നതിനപ്പുറത്തേക്ക് കുതിച്ചുയർന്നു എന്നതായിരുന്നു അതിന്റെ അനന്തരഫലം. അതിനെതിരായി നഗരത്തിൽ ആളിപ്പടർന്ന പ്രതിഷേധസമരങ്ങൾ നേരിടാൻ അധികാരികൾക്ക് പട്ടാളനിയമം ഏർപ്പെടുത്തേണ്ടി വന്നു. സംഘർഷങ്ങളിൽ നിരവധി പേർക്ക് പരിക്കേറ്റു. വിക്ടർ ഹ്യൂഗോ ദാസ എന്ന പതിനേഴുകാരനായ വിദ്യാർത്ഥി വെടിവെപ്പിൽ കൊലചെയ്യപ്പെട്ടത് സമരത്തിലെ നിർണ്ണായകമായ വഴിത്തിരിവായി.. സർക്കാരിന് ആ സ്വകാര്യവൽക്കരണ കരാർ പിൻവലിക്കേണ്ടി വന്നു.

ആ സമരകാലത്തുടനീളം ലോകബാങ്ക് ഡയറക്ടർ വോൽഫെൻസൺ (Wolfensohn) എടുത്ത നിലപാട് ദരിദ്ര ധനിക ഭേദമന്യേ എല്ലാവരും വെള്ളത്തിന് വിലകൊടുക്കാൻ ബാധ്യസ്ഥരാണ് എന്നായിരുന്നു. സൗജന്യമായി വെള്ളം ലഭിക്കുമ്പോൾ ദുർവ്യയം കൂടും. സബ്‌സിഡികൾ ഗുണം ചെയ്യില്ല. വെള്ളം ലഭ്യമല്ലാതാകുന്നത് ജീവിക്കാനുള്ള മനുഷ്യന്റെ അവകാശത്തിന്റെ നിഷേധമാണെന്ന് മനസ്സിലാക്കാൻ കൂട്ടാക്കാത്ത സ്വതന്ത്ര വിപണിയുടെ യുക്തിയായിരുന്നു അത്. നിയോലിബറലിസത്തിന്റെ പാഠശാലകൾ പരിശീലിപ്പിച്ച ഗണിതബുദ്ധി.

പക്ഷെ സാധാരണമനുഷ്യരുടെ സാമാന്യബുദ്ധിക്ക് മനസിലാകുന്ന ഒന്നല്ല ഈ യുക്തി. വോൽഫെൻസനോടുള്ള പ്രതികരണമായി ഒരു മെക്കാനിക്കും സമരനേതാവുമായ ഓസ്കാർ ഒലിവേര പറഞ്ഞത് ബ്ലൂ ഗോൾഡിന്റെ ഗ്രന്ഥകർത്താക്കൾ ഉദ്ധരിക്കുന്നുണ്ട്: “എനിക്ക് വോൽഫെൻസനെ കണ്ട് ഈ സ്വകാര്യവൽക്കരണം എങ്ങിനെയാണ് ബൊളീവിയയിലെ ദരിദ്രജനങ്ങളുടെ മേലുള്ള നേരിട്ടുള്ള ആക്രമണമായി മാറുന്നതെന്ന് പഠിപ്പിച്ചു കൊടുക്കാനാഗ്രഹമുണ്ട്. നൂറു ഡോളറോളം മാസവരുമാനമുള്ള കുടുംബങ്ങൾക്കാണ് വെള്ളത്തിനായി ഇരുപത് ഡോളർ ഓരോ മാസവും അധികം കൊടുക്കേണ്ടി വരുന്നത് – ഭക്ഷണ ചിലവിനേക്കാൾ കൂടുതൽ. വോൽഫെൻസൻ കൊച്ചബാംബയിലേക്ക് വരണം. അപ്പോൾ വാഷിംഗ്‌ടൺ ഡി.സി യിലെ തന്റെ ഓഫീസിലിരുന്നാൽ കാണാനൊക്കാത്ത യാഥാർഥ്യങ്ങളെ മനസ്സിലാക്കാനൊക്കും”.

പുതിയ നൂറ്റാണ്ട് രണ്ടു ദശകങ്ങൾ പിന്നിടുമ്പോൾ നീല സ്വർണ്ണത്തിന്റെ വില കുറയുകയല്ല; കൂടുതൽ അമൂല്യമാകുകയാണ്. 2010 ൽ ജലത്തെ ഒരു അടിസ്ഥാന മനുഷ്യാവകാശമായി അംഗീകരിച്ചിട്ടുണ്ട് ഐക്യരാഷ്ട്ര പൊതുസഭ . പക്ഷെ, അധികാരവും സമ്പത്തുമില്ലാത്തവരുടെ ഭാഗത്തേക്ക് ഒഴുകാത്ത ഒന്നായി മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ് അത്. കുടിവെള്ളത്തിന് വേണ്ടിയുള്ള പോരാട്ടങ്ങൾ; മനുഷ്യർ വരക്കുന്ന അതിരുകൾ മനസ്സിലാകാതെ ഒഴുകുന്ന നദികളിലെ ജലം പങ്കു വെക്കുന്നതിനെ ചൊല്ലിയുള്ള സംഘർഷങ്ങൾ; പൊതുസ്വത്താകേണ്ട ജലസ്രോതസുകളും സംഭരണികളും സ്വകാര്യവൽക്കരിക്കപ്പെടുന്നതിന് എതിരെയുള്ള പ്രതിഷേധങ്ങൾ: കാലം ചെല്ലും തോറും ജല യുദ്ധങ്ങളുടെ തീക്ഷ്ണത ഏറുകയാണ്..

ജലമെന്ന അമൂല്യ വസ്തുവിൽ ധനകാര്യവിപണിയിലെ ഊഹക്കച്ചവടക്കാരുടെയും കണ്ണെത്തിയിരിക്കുന്നു എന്ന് കാട്ടിത്തരുന്ന ഒരു സംഭവം 2020 ഡിസംബറിൽ ഉണ്ടായി. കാലിഫോർണിയയിൽ ചിക്കാഗോ മെർക്കന്റൈൽ എക്സ്ചേഞ്ച് ജലത്തിന്റെ ഊഹാധിഷിഠിത വ്യാപാരം സാധ്യമാക്കുന്ന ലോകത്തെ ആദ്യത്തെ “Water Futures” മാർക്കറ്റിന് തുടക്കം കുറിച്ചു. കാലിഫോർണിയയിലെ ജല വിപണിയിലെ വിലയെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്ന Nasdaq Veles California Water Index (NQH2O) എന്ന സൂചികയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് ഇത് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. എണ്ണയും സ്വർണ്ണവും പോലെയുള്ള ചരക്കുകളെ പോലെ വെള്ളവും ഊഹക്കച്ചവടം നടക്കുന്ന ഒരു ചരക്കായി മാറി.

വ്യക്തികൾക്കും സ്ഥാപനങ്ങൾക്കും ഭാവിയിൽ ഒരു നിശ്ചിത സമയത്ത് മുൻകൂട്ടി നിശ്ചയിച്ച വിലയിൽ ഒരു പ്രത്യേക ചരക്കോ ഓഹരിയോ വാങ്ങാനോ വിൽക്കാനോ ഉള്ള അവസരമൊരുക്കുന്ന നിയമപരമായ കരാറാണ് ഫ്യൂച്ചേഴ്സ് കരാറുകൾ (Futures Contracts). അപ്രതീക്ഷിതമായി ചരക്കുകകളുടെ വിലയിലുണ്ടാകുന്ന വർദ്ധനവിനെ ചെറുക്കാൻ ഇത്തരം കരാറുകൾ ആവശ്യക്കാരെ സഹായിക്കും എന്ന ഒരു നല്ല വശം ഇവയ്ക്കുണ്ട്. പക്ഷെ, ഡെറിവേറ്റീവുകൾ (Derivatives) എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന സാമ്പത്തിക ഉപകരണങ്ങളിൽ പെടുന്ന ഇത്തരം കരാറുകളുടെ ഒരു പ്രധാന സവിശേഷത ചരക്കുകളുടെ യാഥാർത്ഥത്തിലുള്ള കൈമാറ്റമില്ലാതെ ലാഭമെടുക്കാൻ ഊഹക്കച്ചവടക്കാർക്ക് അവസരമുണ്ടാക്കുന്നു എന്നതാണ്. അതായത് ഈ കരാറുകൾ ചരക്കുകളുടെയും ഓഹരികളുടെയും ഭാവിയിലെ മൂല്യത്തെ പറ്റി വാതുവെപ്പിൽ ഏർപ്പെടാൻ ഈ വിപണികൾ നിക്ഷേപകർക്ക് അവസരമൊരുക്കുന്നു. ആഗോള ഫിനാൻസ് മുതലാളിത്തത്തിന്റെ പ്രധാന ചാലകശക്തികളിൽ ഒന്നാണ് ഇക്കാലത്ത് ഡെറിവേറ്റീവുകൾ. ധനകാര്യ/ഓഹരി വിപണികളുടെയും ഗതിയും ചരക്കുകളുടെ വിലയും നിർണ്ണയിക്കുന്നതിൽ ഇവ വലിയ പങ്ക് വഹിക്കുന്നുണ്ട്.

ഒരു വർഷം പിന്നിടുമ്പോൾ NQH2O Water Futures – ന് വിപണിയിൽ കാര്യമായ ചലനങ്ങളുണ്ടാക്കാൻ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല എന്നത് വാസ്തവമാണ്. പക്ഷെ, അത് നൽകുന്ന സന്ദേശത്തെ അവഗണിക്കാനാകില്ല. ഉപയോഗമൂല്യമുള്ള എന്തും വിനിമയമൂല്യവും അതിനാൽ ലാഭസാധ്യതയും ഉള്ള ചരക്കുകളായി മാറുന്ന ഒരു സമൂഹത്തിലാണ് നമ്മൾ ജീവിക്കുന്നത് എന്നതാണത്. ജീവന്റെ നിലനിൽപിന് ഒഴിച്ചുകൂടാനാകാത്ത ജലത്തിന്റെയോ അതു പോലുള്ള മറ്റ് പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളുടെയോ പോലും സമാഹരണവും വിതരണവും വിപണിയുടെ അദൃശ്യകരങ്ങൾക്കും ഊഹക്കച്ചവട ധന മൂലധനത്തിന്റെ ഇഷ്ടാനിഷ്ടങ്ങൾക്കും വിട്ടുകൊടുക്കുന്നതിൽ അപാകത കാണാത്ത നിയോലിബറൽ ആദർശങ്ങൾക്ക് അടിവരയിടുന്നു ആ സംഭവം.

ഇതിനർത്ഥം നിയോലിബറൽ ലോകക്രമം പ്രതിരോധങ്ങളെയെല്ലാം അതിജീവിച്ച് എന്നെന്നേക്കുമായി അതിന്റെ വെന്നിക്കൊടി പാറിച്ച് കഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു എന്നല്ല. വാസ്തവത്തിൽ, ഈ കാര്യങ്ങൾ ഓർക്കാനുണ്ടായ പ്രധാന കാരണം തന്നെ അങ്ങിനെയൊരു സമരത്തിന് അടുത്തകാലത്ത് ഉണ്ടായിട്ടുള്ള പ്രത്യാശാജനകമായ പരിണതിയാണ്. ലാറ്റിനമേരിക്കൻ രാജ്യമായ ചിലിയിൽ നടക്കുന്ന ചരിത്രപരമായ മാറ്റങ്ങൾ. നാല്പതിലേറെ വർഷങ്ങളായി നിയോലിബറൽ നയങ്ങളാണ് ചിലിയിലെ സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയുടെ ദിശ നിർണ്ണയിക്കുന്നത്. ഇത് സാമൂഹ്യ സാമ്പത്തികരംഗത്തും പരിസ്ഥിതിയിലും ഉണ്ടാക്കിയിട്ടുള്ള ആഘാതം തീവ്രവും ദൂരവ്യാപകവുമാണ്. ഈ നയങ്ങൾ തിരുത്താനായി ഭരണഘടനയെ പുതുക്കിയെഴുതാനുള്ള ശ്രമത്തിലാണ് ആ രാജ്യം. അതിലെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ കാര്യങ്ങളിലൊന്ന് ജലമടക്കമുള്ള പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളുടെ യഥാർത്ഥ അവകാശികൾ ആര് എന്ന നിർണ്ണായകമായ ചോദ്യം ആ ശ്രമങ്ങളുടെ കേന്ദ്ര പ്രമേയമായി വരുന്നു എന്നതാണ്.

2019 ഒക്ടോബറിൽ രാജ്യത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ട പ്രതിഷേധ സമരങ്ങളാണ് ഭരണഘടന തിരുത്താനുള്ള റെഫറണ്ടത്തിലേക്ക് ചിലിയെ നയിച്ചത് . തലസ്ഥാന നഗരിയായ സാന്തിയാഗോയിൽ മെട്രോ യാത്രാനിരക്കിലെ വർദ്ധനവിനെതിരെയുണ്ടായ പ്രതിഷേധ സമരത്തിലായിരുന്നു തുടക്കം. ചുരുങ്ങിയ ദിവസങ്ങൾക്കുള്ളിൽ അത് അഭൂതപൂർവമായ ഒരു ജനകീയ പ്രതിരോധമായി മാറി. രാജ്യം മുഴുവൻ ഈ സമരാഗ്നി വ്യാപിച്ചു. കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് ദശകങ്ങളായി വിവിധ കാര്യങ്ങളിൽ ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ ഉണ്ടായിവന്നിട്ടുള്ള തീവ്രമായ അസംതൃപ്തിയും അമർഷവും അണപൊട്ടിയൊഴുകി. പ്രാദേശികമായ ഒരു വിഷയത്തിലുള്ള പ്രതിഷേധം നിയോലിബറലിസത്തിനെതിരായ രാജ്യവ്യാപക സമരമായി രൂപാന്തരം പ്രാപിച്ചു. സാന്തിയാഗോയിലെ നഗര ചത്വരങ്ങളൊന്നിൽ സമരക്കാർ എഴുതിവെച്ച മുദ്രാവാക്യങ്ങളിലൊന്ന് ഇങ്ങനെയായിരുന്നു: ‘നിയോലിബറലിസം പിറന്ന ചിലിയിൽ തന്നെ അതിന്റെ അന്ത്യവും’ (“Neoliberalism was born and will die in Chile”).

പ്രതിഷേധങ്ങൾ ആക്രമാസക്തമായി. ഭരണകൂടവും ജനങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ഏറ്റുമുട്ടലുകൾ നിയന്ത്രണം വിട്ടു. മുപ്പതോളം പേര് കൊല്ലപ്പെട്ടു. നിരവധിപേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ആയിരങ്ങൾ അറസ്റ്റിലാവുകയും ചെയ്തു. ഈ പ്രതിസന്ധിക്ക് പരിഹാരം കാണാനാണ് ചിലിയിലെ ജനങ്ങൾക്ക് ഒരു പുതിയ ഭരണഘടനയുടെ കരട് രൂപീകരണത്തിനുള്ള അവസരം നൽകുന്ന റഫറണ്ടം നടത്തുമെന്ന് വ്യവസ്ഥ ചെയ്യുന്ന ഒരു കരാറുണ്ടാകുന്നത്. ഈ റഫറണ്ടത്തിൽ 78 ശതമാനം പേർ പുതിയ ഭരണഘടനക്ക് അനുകൂലമായി വിധിയെഴുതി.

ഇതിന്റെ തുടർച്ചയായി കഴിഞ്ഞ വർഷം ഏപ്രിലിൽ കോൺസ്റ്റിട്യൂഷനൽ കൺവെൻഷനലിലേക്കുള്ള തിരഞ്ഞെടുപ്പ് നടന്നു. പുതിയ ഭരണഘടനയുടെ കരട് തയ്യാറാക്കാൻ ലിംഗ സമത്വവും തദ്ദേശീയ പ്രാതിനിധ്യവും ഉള്ള ഒരു സമിതിയെ തിരഞ്ഞെടുക്കാനായിരുന്നു ഈ തിരഞ്ഞെടുപ്പ്. അതിൽ ഭരണഘടനയിൽ സമൂലമായ മാറ്റങ്ങൾ ആഗ്രഹിക്കുന്നവർക്ക് വലിയ ഭൂരിപക്ഷം ലഭിച്ചു. ശ്രദ്ധേയമായ ഒരു കാര്യം അവരിൽ വലിയൊരു പങ്ക് ജലത്തിന്റെയും മറ്റ് പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും സ്വകാര്യവൽക്കരണം, പെൻഷൻ പോലുള്ള ജീവിത സുരക്ഷയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാര്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള സർക്കാരിന്റെ പിന്മാറ്റം, പരിസ്ഥിതി പ്രശ്നങ്ങൾ, യൂട്ടിലിറ്റി കമ്പനികളുടെ ചൂഷണം, അഴിമതി തുടങ്ങിയ ജനകീയ പ്രശ്നങ്ങളേറ്റെടുത്ത് പ്രവർത്തിക്കുന്ന പ്രസ്ഥാനങ്ങളിൽ നിന്നുള്ളവരായിരുന്നു എന്നതാണ്. 155 ൽ 37 സീറ്റുകൾ മാത്രമായിരുന്നു വലതുപക്ഷത്തിന് ലഭിച്ചത്.

പുതിയ ഭരണഘടനയുടെ കരട് തയ്യാറാക്കാൻ ഈ സമിതിക്ക് 2022 ജൂലൈ 5 വരെ സമയമുണ്ട്. ഈയിടെ നടന്ന പ്രസിഡന്റ് തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ഇടതുപക്ഷ സഖ്യമായ Apruebo Dignidad (“I Vote For Dignity”) – ൻറെ സ്ഥാനാർഥിയായ ഗബ്രിയേൽ ബോറിക്ക് നേടിയ വൻ വിജയം ഈ ശ്രമത്തിന് കരുത്ത് പകരുമെന്നാണ് പ്രതീക്ഷ. നിയമനിർമ്മാണ സഭകളിൽ വലതുപക്ഷത്തിന് ഇപ്പോഴുമുള്ള മുൻതൂക്കം ഈ പ്രതീക്ഷകൾക്ക് മേൽ കരിനിഴൽ വീഴ്ത്തുന്നുണ്ടെങ്കിലും. നിയോലിബറൽ മാതൃകയെ വെല്ലുവിളിക്കുന്ന ചിലിയിലെ പ്രതിഷേധ സമരങ്ങളുടെ തുടക്കമായ “പെൻഗ്വിൻ വിപ്ലവം” എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന വിദ്യാർത്ഥികളുടെ പ്രക്ഷോഭത്തിലൂടെ രാഷ്ട്രീയത്തിലേക്ക് കടന്നു വന്ന ആളാണ് ബോറിക്.

ഗബ്രിയേൽ ബോറിക്
(By neuropata – Flickr)

നിയോലിബറലിസം സാധ്യമാക്കുന്ന സാമ്പത്തികാഭിവൃദ്ധിയുടെ മികച്ച മാതൃകയായി അവതരിക്കപ്പെട്ടിരുന്ന ചിലി എങ്ങിനെയാണ് പൊടുന്നനെ ഇത്തരമൊരു വിപ്ലവകരമായ മാറ്റത്തിന്റെ വക്കിലെത്തിയത് ? ചിലിയിലെ ജനങ്ങളുടെ കണ്ണിൽ ജലത്തിന്റെയും അതുപോലുള്ള പൊതു പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളുടെയും ഉടമസ്ഥാവകാശവും പാരിസ്ഥിക പ്രശ്നങ്ങളും മറ്റ് സാമൂഹിക സാമ്പത്തിക പ്രശ്നങ്ങളുടെ അത്രതന്നെ പ്രാധാന്യമുള്ള വിഷയമായി മാറിയത് എന്തുകൊണ്ടാണ്? ഇതിന് ഉത്തരം തിരയേണ്ടത് ആ രാജ്യത്തിന്റെ കഴിഞ്ഞ അര നൂറ്റാണ്ടുകാലത്തെ ചരിത്രത്തിലും അതിന്റെ പ്രധാന അന്തർധാരയായി വർത്തിച്ച നിയോലിബറൽ ലോകവീക്ഷണത്തിലുമാണ്.

1947-ൽ ഓസ്ട്രിയൻ രാഷ്ട്രീയ തത്ത്വചിന്തകനായ ഫ്രെഡറിക് വോൺ ഹയെക്കിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ സ്ഥാപിച്ച മോണ്ട് പെലറിൻ സൊസൈറ്റിയിലാണ് നിയോലിബറൽ തത്വചിന്തയുടെ വേരുകൾ. സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞരായ ലുഡ്വിഗ് വോൺ മിസെസും മിൽട്ടൺ ഫ്രീഡ്മാനും ആയിരുന്നു ആ സൊസൈറ്റിയിലെ മറ്റ് രണ്ടു പ്രമുഖർ. ലിബറലിസത്തെ പോലെ അതിന്റെ ഈ പുതിയ പതിപ്പും ഉയർത്തി കാട്ടുന്നത് വ്യക്തികളുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം, അന്തസ്, മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ തുടങ്ങിയ മൂല്യങ്ങളെയാണ്. ആർക്കും നിഷേധിക്കാനൊക്കാത്ത മാനവിക മൂല്യങ്ങൾ. പക്ഷെ തുടക്കം തൊട്ടേ നിയോലിബറലിസം യഥാർത്ഥത്തിൽ ലക്ഷ്യമാക്കിയത് ഈ ആദർശങ്ങളുടെ മറപിടിച്ച് വിപണിയെയും സ്വകാര്യമൂലധനത്തെയും ഭരണകൂടത്തിന്റയും പൊതുസമൂഹത്തിന്റെയും നിയന്ത്രണങ്ങളിൽ നിന്ന് വിമുക്തമാക്കുകയാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ അത് ശത്രുസ്ഥാനത്ത് നിർത്തിയിട്ടുള്ള പ്രവണതകൾ ഏതെന്നത് വളരെ വ്യക്തമായിരുന്നു. സാമ്പത്തികാഭിവൃദ്ധിയും സമത്വവും കൈവരിക്കുന്നതിനായി ഭരണകൂടത്തിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ആസൂത്രണം വിഭാവനം ചെയ്യുന്ന മാർക്സിസമടക്കമുള്ള സോഷ്യലിസ്റ്റ് ആദർശങ്ങൾ; മാന്ദ്യത്തിൽ നിന്ന് കരകയറാൻ സ്റ്റേറ്റ് ഇടപെടലുകൾ നിർദ്ദേശിക്കുന്ന കെയ്‌നീഷ്യനിസം. ഇവയെ എതിർക്കാനുള്ള സൈദ്ധാന്തിക അടിത്തറ പ്രദാനം ചെയ്യുകയായിരുന്നു നിയോലിബറൽ പ്രത്യയശാസ്ത്രം. അത്യന്തം ആപൽക്കരമായ ഒരു ലഘൂകരണമായിരുന്നു അത് മുന്നോട്ട് വെച്ചത്: ‘വ്യക്തികളുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം + അവകാശങ്ങൾ സമം സാമൂഹ്യനിയന്ത്രണമില്ലാത്ത സ്വകാര്യമൂലധനം + വിപണി’ എന്ന കുടില യുക്തി.

അതേസമയം ഫലത്തിൽ ആദർശ മുതലാളിത്തത്തിന്റെ സൈദ്ധാന്തിക രൂപരേഖ മാത്രമായി ചുരുങ്ങി നിന്നില്ല നിയോലിബറലിസം. ഡേവിഡ് ഹാർവേ ചൂണ്ടി കാട്ടിയിട്ടുള്ളത് പോലെ രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധത്തിന് ശേഷം മുതലാളിത്തത്തിന്റെ സ്വച്ഛമായ വികാസത്തിന് തടസമായി ഉയർന്നു വന്ന പ്രവണതകളെ ഇല്ലായ്മ ചെയ്യാനും അതിലെ അധീശവർഗ താല്പര്യങ്ങളുടെ പുനഃസ്ഥാപനത്തിനും ഉള്ള രാഷ്ട്രീയ പദ്ധതി കൂടിയായി അത് മാറി.

സൈനിക സ്വേച്ഛാധിപതിയായ പിനോഷെയുടെ ചിലിയായിരുന്നു നിയോലിബറലിസത്തിന്റെ ആദ്യത്തെ പരീക്ഷണശാല. 1970 ൽ ജനാധിപത്യപരമായി അധികാരത്തിൽ വന്ന സോഷ്യലിസ്റ്റ് പ്രസിഡന്റ് ആയ സാൽവദോർ അലെൻഡെയുടെ ഭരണത്തെ അമേരിക്കയുടെയും ചിലിയിലെ മുതലാളിത്ത ശക്തികളുടെയും സഹായത്തോടെ അട്ടിമറിച്ചായിരുന്നു പിനോഷെ അധികാരത്തിലെത്തുന്നത്. ആ സ്വേച്ഛാധിപതിയുടെ നൃശംസതകളും അധികാര ദുർവിനിയോഗവുമൊന്നും വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ പ്രത്യയശാസ്ത്രമെന്ന് മേനി നടിക്കുന്ന നിയോലിബറലിസത്തിന്റെ വക്താക്കൾക്ക് തടസമായിരുന്നില്ല. ഒന്നോർത്താൽ അതിൽ അത്ഭുതവുമില്ല. അത് അടിസ്ഥാനപരമായും ലക്ഷ്യമാക്കുന്നത് മുതലാളിത്ത അധീശവർഗ്ഗ താല്പര്യങ്ങളുടെ പുനഃസ്ഥാപനം മാത്രമായിരുന്നല്ലോ.

ചിക്കാഗോ സർവകലാശാലയിൽ നിന്ന് മിൽട്ടൺ ഫ്രീഡ്‌മാൻ, അർനോൾഡ് ഹാർബർഗർ തുടങ്ങിയ നിയോലിബറലിസത്തിന്റെ പ്രണേതാക്കളുടെ കീഴിൽ പഠിച്ചിറങ്ങിയ കുറച്ച് സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞർക്കായിരുന്നു ഈ പ്രക്രിയയുടെ കാർമ്മികത്വം. ‘ചിക്കാഗോ ബോയ്‌സ്’ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഈ ധനതന്ത്രജ്ഞരുടെ സഹായത്തോടെ പിനോഷെ ചിലിയുടെ സമ്പദ്ഘടന പുതുക്കി പണിതു. വെങ്കലമൊഴിച്ചുള്ള ധാതുക്കളുടെ ഖനനം, മത്സ്യ ബന്ധനം, വന വിഭവങ്ങൾ, ആരോഗ്യ മേഖല, വിദ്യാഭ്യാസം, പെൻഷൻ ഫണ്ടുകൾ തുടങ്ങിയവയെല്ലാം സ്വകാര്യവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടു. വിദേശ മൂലധനത്തിനുള്ള നിയന്ത്രണങ്ങൾ ഇല്ലാതായി. ചങ്ങാത്ത മുതലാളിത്തത്തിന്റെയും അഴിമതിയുടേയും പറുദീസയായി പിനോഷെയുടെ ചിലി. സമ്പന്നർ കൂടുതൽ സമ്പന്നരായപ്പോൾ സാധാരണ മനുഷ്യർക്ക് നിയോലിബറൽ സ്റ്റേറ്റിന്റെ ഈറ്റില്ലം കാത്തുവെച്ചത് തൊഴിലില്ലായ്മയുടെയും താങ്ങാനാകാത്ത വിലക്കയറ്റത്തിന്റെയും കറുത്ത നാളുകളായിരുന്നു.

1980 ൽ ആ സ്വേച്ഛാധിപത്യത്തിനും നിയോലിബറൽ സാമ്പത്തിക ക്രമത്തിനും സാധുത നൽകുന്ന ഒരു ഭരണഘടന നിലവിൽ വന്നു. അതാണ് ഇപ്പോൾ മാറ്റിയെഴുത്തിന് വിധേയമാകുന്നത്. ജലസ്രോതസുകൾ സ്വകാര്യസ്വത്തായി മാറുന്നത് അക്കാലത്താണ്. ഒരു ദശകത്തിനു ശേഷം പിനോഷെയുടെ സൈനിക ഭരണം പാർലിമെന്ററി ജനാധിപത്യത്തിന് വഴിമാറി കൊടുത്തെങ്കിലും നിയോലിബറലിസം ചിലിയുടെ സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയുടെ അടിസ്ഥാനധാരയായി നിലകൊണ്ടു. ജനാധിപത്യത്തിലേക്കുള്ള പരിവർത്തന കാലത്തുണ്ടായ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയുടെ ഫലമായി സാധാരണ മനുഷ്യരുടെ ജീവിതനിലവാരം താരതമ്യേന ഉയർന്നത് ചിലി ഒരു പുതിയ ഘട്ടത്തിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുകയാണ് എന്ന പ്രതീതിയുണ്ടാക്കി.

പക്ഷെ, ആ പ്രതീക്ഷകൾ അസ്ഥാനത്തായിരുന്നു. പെൻഷൻ ഫണ്ടുകളുടെ സ്വകാര്യവൽക്കരണം സാധാരണ മനുഷ്യരുടെ സാമൂഹ്യ സുരക്ഷക്ക് ഭീഷണിയായി. ശുദ്ധജലത്തിന് പുറമെ സാനിറ്റേഷനും സ്വകാര്യവൽക്കരണത്തിന് വിധേയമായി. ബഹുരാഷ്ട്ര കോർപറേഷനുകൾ ജല വിതരണത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും നിയന്ത്രിക്കുന്ന ചിലി ലാറ്റിനമേരിക്കയിൽ കുടിവെള്ളത്തിന് ഏറ്റവും വിലകൊടുക്കേണ്ടി വരുന്ന രാജ്യമായി മാറി. സ്വകാര്യസ്ഥാപനങ്ങളുടെ യാതൊരു നിയന്ത്രണമില്ലാത്ത ഖനനവും പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെ ചൂഷണവും ജലചോരണവും പലയിടങ്ങളിലും തദ്ദേശവാസികളുടെ നിലനിൽപിന് തന്നെ ഭീഷണിയായി. നിയന്ത്രണമില്ലാതെ വർദ്ധിച്ചു വന്ന സാമ്പത്തിക അസമത്വം നല്ല വിദ്യാഭ്യാസം, ആരോഗ്യ സേവനങ്ങൾ, പാർപ്പിടം തുടങ്ങിയ അടിസ്ഥാനാവശ്യങ്ങൾ സമ്പന്നർക്ക് മാത്രം പ്രാപ്യമായ കാര്യങ്ങളാക്കി.

പല മാനങ്ങളുള്ള പ്രതിസന്ധിയിലേക്കാണ് നാല്പതുവർഷക്കാലത്തെ നിയോലിബറൽ പരീക്ഷണങ്ങൾ ചിലിയെ കൊണ്ടു ചെന്നെത്തിച്ചിട്ടുള്ളത്. ഇത് വിവിധ വിഭാഗം ജനങ്ങളിലുണ്ടാക്കിയ അസംതൃപ്തിയുടെയും അമർഷത്തിന്റെയും ബഹിർസ്ഫുരണമായിരുന്നു 2019 തൊട്ടുണ്ടായ പ്രക്ഷോഭസമരങ്ങൾ. ഇവിടെ നിന്ന് എങ്ങോട്ടേക്കായിരിക്കും ചിലി നീങ്ങുക? ശുഭ പ്രതീക്ഷകൾ നൽകുന്നുണ്ട് സമീപകാല ചരിത്രം. പക്ഷെ, എളുപ്പമായിരിക്കില്ല ആ വഴി. ഇന്ന് ഒരു രാജ്യവും സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയും ഒറ്റപ്പെട്ട തുരുത്തുകളല്ല. അതി സങ്കീർണ്ണമായി കെട്ടുപിണഞ്ഞു കിടക്കുന്ന ആഗോള സാമ്പത്തിക ക്രമത്തിലെ വലക്കണ്ണികളാണ് അവ ഓരോന്നും.അതിലെ നിർണ്ണായകമായ സ്വാധീനമുള്ള അധീശവർഗ്ഗ താല്പര്യങ്ങളെ മറികടന്ന് ബദലുകൾ സൃഷ്ടിക്കുക അനായാസമായിരിക്കില്ലല്ലോ!

ചിലി പ്രക്ഷോഭം

ഭാവി കാത്തുവെച്ചിരിക്കുന്നത് എന്തായാലും, ചിലിയുടെ പതനവും പ്രതിരോധവും മറ്റൊരു ലോകക്രമത്തിന്റെ സാധ്യതകൾ തേടുന്നവർക്ക് ഒട്ടേറെ പാഠങ്ങൾ നൽകുന്നുണ്ട്. ഈ നൂറ്റാണ്ടിലെ ജലയുദ്ധങ്ങളെ കുറിച്ച് തുടങ്ങിയ ആലോചനകൾ ചിലി കടന്നു പോകുന്ന സംഘർഷഭരിതമായ ചരിത്രത്തിന്റെ വിലയിരുത്തലിലേക്ക് നയിച്ചത് ആകസ്മികമല്ല. ലോകത്തെമ്പാടുമുള്ള സാധാരണ മനുഷ്യരുടെ അതിജീവന സമരങ്ങളുടെ ഒരു microcosm ആണ് വർത്തമാനകാല ചിലിയുടെ ചരിത്രം. സർവ്വകലാശാലകളിലെ ക്ലാസ്സ്മുറികളിലിരുന്ന് ഉരുവിട്ട് പഠിച്ച സിദ്ധാന്തങ്ങളല്ല പുറത്തെ ജീവിതത്തിന്റെ ചൂരും ചൂടുമാണ് ഈ സമരങ്ങളെ മുന്നോട്ട് നയിക്കുന്നത്. ബൊളീവിയയിലെ ജലസമരത്തിന്റെ നേതാവ് ഓസ്കാർ ഒലിവേര ലോകബാങ്ക് മേധാവിയോട് പറഞ്ഞത് തന്നെയാണ് ചിലിയിലെ മനുഷ്യർ നിയോലിബറലിസത്തിന്റെ വക്താക്കളോട് പറയുന്നത്. അത് തെരുവുകളിലെ ജീവിതം കാണാനുള്ള ക്ഷണമാണ്.

സാമ്പത്തിക സാങ്കേതിക വിദഗ്ദ്ധരുടെ സോഷ്യൽ എഞ്ചിനീയറിംഗ് വ്യാമോഹങ്ങളുടെ പരീക്ഷണശാലയായിരുന്നു ഇക്കാലമത്രയും ചിലി. പരാജയപ്പെട്ട പരീക്ഷങ്ങളുടെ ഈ നാട് ഇപ്പോൾ ഒറ്റമൂലികളൊന്നും നിർദ്ദേശിക്കുന്നില്ല. പകരം അവിടെ കാണുന്നത് പ്രതിഷേധങ്ങളുടെയും സമീപനങ്ങളുടെയും ബഹുസ്വരതയാണ്. എന്നാൽ അതേ സമയം തിരസ്ക്കരിക്കേണ്ടതെന്ത് എന്നതിനെ കുറിച്ചുള്ള സമാനബോധ്യങ്ങൾ അവയെ ചേർത്തു നിർത്തുന്നുമുണ്ട്. ഈ പ്രതിഷേധങ്ങളിൽ പ്രകടമായ പ്രത്യയശാസ്ത്ര വിശുദ്ധിയുടെ ഉലയിൽ ഊതിക്കാച്ചിയെടുത്ത ഒരൊറ്റ വിപ്ലവപരിപാടിയുടെ അഭാവം അലോസരപ്പെടുത്തുന്നവരുണ്ടാകാം. പക്ഷെ, ഒന്ന് തീർച്ചയാണ്. മനുഷ്യസമൂഹം ഇന്ന് നേരിടുന്ന സാമ്പത്തികവും സാമൂഹികവും പാരിസ്ഥിതികവുമായ പ്രതിസന്ധികൾക്ക് ഒറ്റ അച്ചിൽ വാർത്ത പരിഹാരങ്ങളില്ല. അതിനർത്ഥം മറ്റൊരു ലോകം സാധ്യമല്ല എന്നല്ല.

കവർ ഡിസൈൻ : വിൽസൺ ശാരദ ആനന്ദ്

കൽക്കരിയുടെ

നിറമുള്ള ഇരുട്ടിൽ

ഇപ്പോൾ തെളിയുന്നത്

ഓർമ്മകളിൽ നിന്ന്

മാഞ്ഞുപോകാത്ത

ചില സത്യങ്ങളാണ്

എന്നിട്ടും ഞാനവയെ

ദു:സ്വപ്നങ്ങളെന്ന്

വിളിക്കുന്നു..

ഇടിഞ്ഞുപോയ

കൽക്കരിഖനിയുടെ

അടിയിൽനിന്ന്

ശബ്ദമില്ലാത്തവരുടെ

ആത്മാക്കൾ എന്നോട്

സ്വപ്നങ്ങളിലൂടെ

സംവദിക്കുന്നു.

നുണപറയുന്ന

ചരിത്രങ്ങളിലേക്കു നോക്കി

അവർ ശബ്ദിക്കാനാവാതെ

നെടുവീർപ്പിടുന്നു..

ചാട്ടയടിയേറ്റ് തിണർത്തുപൊട്ടിയ

നീറ്റലൊടുങ്ങാത്ത മുറിവുകൾ

മറയ്ക്കാൻ അവർ

കൊടിയsയാളങ്ങൾ നിറഞ്ഞ

പതാകകൾകൊണ്ട്

പുതയ്ക്കുന്നു.

ഇടിച്ചു വീഴ്ത്തിയ

ഖനിയിൽ നിന്നും രക്ഷപ്പെട്ട

ഒരെലി സാന്ത്വനത്തിന്റെ

പാരിതോഷികങ്ങൾ

ഏറ്റുവാങ്ങാനെത്തിയ

പുതിയ തലമുറയുടെ നീണ്ട

വരി കണ്ടു നെടുവീർപ്പിടുന്നു.

ഞാൻ സ്വപ്നത്തിൽ നിന്ന്

ഞെട്ടിയുണരുന്നു

നെഞ്ചിലൂടെയൊരു

തീവണ്ടി ചൂളംവിളിച്ചു

പായുന്നു.

കവർ ഡിസൈൻ : ജ്യോത്സ്ന വിത്സൺ

‘വലിയമ്മയ്ക്ക് രണ്ട് മക്കളാണ് -കുട്ട്യേടത്തിയും ജാന്വേടത്തിയും..
കുട്ട്യേടത്തി കറുത്തിട്ടാണ്.
ജാന്വേടത്തിയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, തൊട്ട് കണ്ണെഴുതാം…’

അമ്മയുടേയും വലിയമ്മയുടേയും ശകാരവും ഭേദ്യവും നിരന്തരം ഏറ്റുവാങ്ങിയും വ്യവസ്ഥിതിയെ പരസ്യമായി വെല്ലുവിളിച്ചും ജീവിച്ച കുട്ട്യേടത്തിയുടെ കഥ, കഥാപാത്രത്തിന്റെ സ്വഭാവത്തിലും രചനയുടെ ശൈലിയിലും വേറിട്ട് നിൽക്കുന്ന എം ടി കഥയാണ്.-
മലയാളികൾക്ക് മന:പാഠമായ കഥ ..

മോശമല്ലാത്ത മട്ടിൽ അതിന്റെ ചലച്ചിത്ര രൂപവും വന്നു..
കഥയോളം ഹൃദയസ്പർശിയായിരുന്നോ അത് എന്നതിനെ കുറിച്ച് അഭിപ്രായവ്യത്യാസമുണ്ടാവും .

പറയാൻ ഉദ്ദേശിക്കുന്നത് മറ്റൊരു കഥയെ കുറിച്ചാണ്.

മരം കയറിയ- ആൺകുട്ടിയായ കുട്ടിനാരായണനെ അടിച്ച- കവിടി സഞ്ചിയുമായി വരുന്ന ജ്യോത്സ്യന്റെ പൊള്ളത്തരം വെളിച്ചത്താക്കാൻ, മച്ച് കിളയ്ക്കാൻ ആലോചിച്ച- കാതിൽ തൂങ്ങിനിന്നിരുന്ന ‘മണി’ എന്ന മാംസക്കഷണം, കറിക്കത്തി കൊണ്ട് പ്രാകൃതമായ ഒരു ശസ്ത്രക്രിയയിലൂടെ മാറ്റാൻ സ്വയം ശ്രമിച്ച- ‘അപ്പുണ്ണിച്ചോനാരു’മായി ആളൊഴിഞ്ഞയിടത്ത്, അസമയത്ത് ‘പന്ത്യല്ലാണ്ട് തവുതാരിച്ച്’ നിന്ന-, തന്റേടിയായ കുട്ട്യേടത്തിയോട് ഏതോ തരത്തിൽ ചേർത്തുവെച്ചു വായിക്കാവുന്ന ഒരു സ്ത്രീകഥാപാത്രത്തെ എം ടി ഹൃദ്യമായ മറ്റൊരു കഥയിലൂടെ അവതരിപ്പിക്കുകയുണ്ടായി, വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം..

‘അന്വേഷണം മാസിക’യുടെ ആദ്യലക്കത്തിൽ പതനം എന്ന എം ടി കഥ വന്നു.

മൂന്നു ലക്കങ്ങൾക്ക് ശേഷം, വീണ്ടും, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഒരു കഥ അന്വേഷണത്തിൽ വന്നു.

‘മഹാനഗരത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ’ എന്ന സാമാന്യം ദീർഘമായ ഈ കഥ ചർച്ചകളിലൊന്നും പരാമർശിക്കപ്പെട്ടുകണ്ടിട്ടില്ല.

സ്വന്തം ചെറുകഥകൾക്കും നോവലുകൾക്കും പുറമെ, പുരാണേതിഹാസങ്ങളിൽ നിന്നും ഐതിഹ്യങ്ങളിൽ നിന്നും വടക്കൻ പാട്ടിൽ നിന്നും ചരിത്രത്തിൽ നിന്നും കഥകൾ സ്വീകരിക്കാനും അവയെ, അവയിലെ കഥാപാത്രങ്ങളെ, വിവാദങ്ങൾക്ക് കാരണമാകാവുന്ന രീതികളിൽ മാറ്റി വ്യാഖ്യാനിക്കാനും മുതിരുന്ന ചലച്ചിത്രങ്ങൾ കുറച്ചുണ്ട് എം ടി യുടേതായി.
അദ്ദേഹത്തിന്റെ കഥകൾക്കും തിരക്കഥകൾക്കും- തീരുമാനമാവാത്ത രണ്ടാമൂഴം അടക്കം- ഇന്നും കമ്പോളത്തിൽ തലമുതിർന്ന ആവശ്യക്കാരുണ്ട് -അഭിനേതാക്കൾ മുതൽ സംവിധായകർ വരെ . .

ഈ തിരക്കുകൾക്കിടയിൽ ഒരു തിരക്കഥയായോ ചിത്രമായോ വളരാൻ ആവാതെ ‘വലിയ വീട്ടിലെ സുന്ദരി’ ഇരുന്നുപോയതിനെന്താവാം കാരണം ?

മഹാനഗരത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ എന്ന കഥയുടെ ആശയം ഇങ്ങനെ:

(സംഭാഷണങ്ങൾ അൻപത് വർഷം മുൻപ് കഥ വായിച്ച ഓർമ്മയിൽ നിന്ന് -തെറ്റുണ്ടാവാം.)

വാസുവിന്റെ സമപ്രായക്കാരിയായ സുന്ദരി, പണക്കാരനും പ്രമാണിയുമായ അച്ഛന്റെ മകളാണ്.

വാസുവിനൊപ്പം,നടന്നാണ് അവൾ സ്‌കൂളിൽ പോകുന്നത്.

അവധി കഴിഞ്ഞ് അച്ഛൻ ജോലിസ്ഥലത്തേയ്ക്ക് പോയതിന് ശേഷം സുന്ദരി വാസുവിനോട് പറഞ്ഞു :

“സ്‌കൂളിൽ പുവ്വാൻ, വില്ല് വെച്ച കാളവണ്ടി വാങ്ങിത്തരാം ന്ന് അച്ഛൻ പറഞ്ഞു. ഞാൻ വേണ്ടാന്ന് പറഞ്ഞു …..നാലടി നടന്നതോണ്ട് ഒരു നഷ്ടോം വരാൻ പോണ്ല്യ “

സ്‌കൂളിലേയ്ക്ക്, വലിയ വീട്ടിലെ കുട്ടിയുടെ ചോറ്റുപാത്രം ചുമക്കുന്നത്, സാമ്പത്തിക ശേഷി കുറഞ്ഞ തായ് വഴിയിലെ അംഗമായ, വാസുവാണ്.
കൂടെ പഠിക്കുന്നവർ അതിനവനെ കളിയാക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു.
എങ്ങനെ, ആരോട് , പറഞ്ഞ്, അതിൽ നിന്നൊഴിയും എന്നാലോചിച്ച് വിഷമിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കെ, ഒരു ദിവസം സുന്ദരി തന്നെ വിഷയം എടുത്തിട്ടു.
തീർപ്പും കൽപ്പിച്ചു .

“വലിയ വീട്ടിലെ കുട്ടീടെ ചോറ്റുപാത്രം എട്ത്ത് നടക്കണേല് ഒരു കൊറച്ച്ലും ല്യ.ആരെങ്ക്ലും എന്തെങ്ക്ലും പറയ് ണ് ണ്ടെങ്ക്ല് അവ്ര്ക്ക് അദ് ന്ള്ള ഭാഗ്യല്യാത്തോണ്ട് പറയാന്ന് കര്ത്യാ മതി”

സംസാരിക്കുന്നത് സുന്ദരിയാണോ മരിച്ചുപോയ മുത്തശ്ശിയാണോ എന്ന് അദ്‌ഭുതപ്പെടാനേ വാസുവിന് കഴിയാറുള്ളു ..

വീട്ടിൽ നിന്ന് അല്പം ദൂരെ, ഇടവഴിയിലൂടെ വരുമ്പോൾ, പൊടുന്നനെ, തിരിവ് തിരിഞ്ഞ് ഒരു പശുക്കൂട്ടം പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു. ഓടാൻ നിർദ്ദേശം കൊടുത്ത്, വാസു അടുത്ത വീടിന്റെ പടി ചാടിക്കടന്ന് സുരക്ഷിതസ്ഥാനത്തെത്തി.

സുന്ദരി കൂസലില്ലാതെ, പശുക്കൾക്കിടയിലൂടെ നടന്നുവന്നേയുള്ളു.

ശ്വാസമടക്കി കാത്തുനിന്നിരുന്ന വാസുവിന് ഒറ്റ വാക്യത്തിൽ വിശദീകരണം കിട്ടി :

“ഒരു പ്രായം കഴിഞ്ഞാ പെൺകുട്ട്യോള് ഓടിക്കൂട !”

സമപ്രായക്കാരിയായ അയൽക്കാരി, ലക്ഷ്മിക്കുട്ടി (?), സുന്ദരിയാണ് എന്ന് വാസുവിന് തോന്നിത്തുടങ്ങിയ കാലമായിരുന്നു.

വീട്ടിലെ കുളത്തിൽ കുളിക്കാൻ വന്നപ്പോൾ, സുന്ദരി വാസുവിനെ വിസ്തരിച്ചു :

“…അവളെ കാണാൻ അത്രയ്‌ക്കൊക്കെ ഭംഗി ണ്ടോ”

വാസുവിന് മറുപടി ഇല്ലായിരുന്നു.

“ചിരിക്ക്യേ വർത്താനം പറയേ ചിയ്യണോൺടൊന്നൂല്യ..ലോഗ്യാവാനൊന്നും പോണ്ട ട്ട്വോ”

“എന്താ സുന്ദരിക്കുട്ടി പറേണ്..?” അമ്മ അന്വേഷിച്ചു..

കുളത്തിലേയ്ക്ക് നടന്നുകൊണ്ട്, സുന്ദരിയുടെ മറുപടി :

“ആങ്കുട്ട്യോളല്ലേ…., കൊറ്യൊക്കെ കണ്ട്ല്യാ കേട്ട്ല്യാന്ന് വിചാരിക്കാൻ നമ്മള് പഠിക്കണം”

“പന്ത്രണ്ട് വയസ്സേള്ളൂ ന്ന് പറഞ്ഞിട്ടെന്താ കാര്യം –എന്തൊരു തന്റേടാ ആ കുട്ടിക്ക് !”

സുന്ദരി പോയിക്കഴിഞ്ഞ്, അമ്മയുടെ , ഉറക്കെയുള്ള ആത്മഗതം –

ആലോചിച്ച് ഉറപ്പിച്ച് നടത്തുന്ന കല്യാണത്തേക്കാൾ സ്വയംവരമാണ് നല്ലതെന്ന സ്വന്തം അഭിപ്രായം അവതരിപ്പിച്ച്, സുന്ദരി വാസുവിനോട് പറഞ്ഞു:

“ സ്വയംവരായിര് ന്നെങ്കിലേയ് ….., ——— ത്തെ ചന്ദ്രനോട് (?) നല്ല ഒരു ഷർട്ടും ഇട്ട് ഒരറ്റത്ത് വന്നിരുന്നോളാൻ പറയും ഞാൻ ..!”

വന്ന ആലോചനകളൊക്കെ ഇഷ്ടപ്പെട്ടില്ലെന്ന് സുന്ദരി മടക്കിയെന്നും ഇനിയൊരാലോചന ഉണ്ടാവില്ലെന്ന അച്ഛന്റെ തീർപ്പിനുമുന്നിൽ, ഒടുവിൽ വന്നതിന് വഴങ്ങി, സുന്ദരനല്ലാത്ത ശേഖരേട്ടനു(?)മായുള്ള വിവാഹത്തിന് സമ്മതിച്ചു എന്നും ആരോ പറഞ്ഞ്, വീട്ടിലറിഞ്ഞിരുന്നു.

ഉറപ്പിക്കലിനു ശേഷം, വീട്ടിൽ വന്നപ്പോൾ സുന്ദരി അമ്മയോടും വാസുവിനോടുമായി പറഞ്ഞു :

“ആള് കാണാൻ അത്ര സുന്ദരനൊന്ന്വല്ല ട്ട്വോ ……”

സുന്ദരി തോറ്റോ എന്ന് വാസുവിനോ നമുക്കോ സംശയം തോന്നുന്നതിനു മുൻപ് അടുത്ത വാക്യം :

“…അല്ലെങ്കിലും ചന്തൂം സൗന്ദര്യോം ഒക്കെ എത്രീസ്തിക്കാ..?’’
വിവാഹം കഴിഞ്ഞ്, മഹാനഗരത്തിലേയ്ക്ക് ഭർത്താവിനോടൊപ്പം യാത്ര തിരിച്ച സുന്ദരിയെ, മാസങ്ങൾക്ക് (വർഷങ്ങൾക്ക് ?) ശേഷം വാസു വീണ്ടും കാണുന്നത്, എന്തോ ജോലിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് അവിടെയെത്തിയപ്പോൾ ആണ്.

അഞ്ചാം നിലയിലെ, ആധുനിക സൗകര്യങ്ങളുള്ള ഫ്‌ളാറ്റിൽ, സുന്ദരിക്ക് ഒന്നും കുറവുള്ളതായി തോന്നിയില്ല.

നേരത്തേ വരാമെന്നു പറഞ്ഞ് ഓഫീസിലേയ്ക്ക് പോയയാൾക്ക്, രണ്ട് ദിവസം കഴിഞ്ഞേ മടങ്ങാനാവു എന്ന വിവരം ഫോണിലൂടെ കേട്ടപ്പോഴത്തെ, സുന്ദരിയുടെ പൊട്ടിച്ചിരി മുതൽ പലതും വ്യാഖ്യാനിക്കാനാവാതെ ബുദ്ധിമുട്ടുകയായിരുന്നു വാസു-

വൈകുന്നേരം, സുന്ദരിയുടെ നിർദ്ദേശമനുസരിച്ച്, ശേഖരേട്ടന്റെ, വിലപ്പിടിപ്പുള്ള വസ്ത്രങ്ങൾ ധരിച്ച്, ഒരു ദിവസത്തെ രാജകുമാരനായി വാസു, നഗരം ചുറ്റിക്കണ്ടു. സുന്ദരിയുടെ മുന്നിൽ എന്നുമുണ്ടായിരുന്ന അപകർഷതാബോധവുമായി നടന്നിരുന്ന വാസുവിന് സുന്ദരി ധൈര്യം കൊടുത്തു.:

“ ….ങ്ങനെ മുനിയെ പോലെ നടക്കേണ്ട ..എന്തെങ്കിലുമൊക്കെ പറഞ്ഞോളൂ..”

ഹോട്ടലിനോട് ചേർന്ന ബാറിൽ നുരയുന്ന ലഹരി അകത്ത് പടർന്നു തുടങ്ങുമ്പോൾ, സുന്ദരി ചുണ്ടനക്കാതെ, ശബ്ദം താഴ്ത്തി പറഞ്ഞു :

“ഇപ്പൊ നോക്കണ്ട ..അപ്രത്തിരിക്കണ സായ്പ്പ് അടുത്തിരിക്കണ ചെറ്പ്പക്കാരിയടെ തൊടേല് നുള്ളി..”

തത്ക്കാലത്തേയ്ക്കാണെങ്കിലും ശേഖരേട്ടന്റെ വേഷവും സുന്ദരിയുടെ സംസാരരീതിയും മദ്യലഹരിയും ചേർന്നപ്പോൾ, വീട്ടിലെത്തിക്കഴിഞ്ഞ്, വാസു, ഒരു നിമിഷത്തേയ്ക്ക് സ്വയം മറന്നു !

“വാസൂ…!”

സുന്ദരിയുടെ ഉച്ചത്തിലുള്ള വിളിയിൽ, അയാളുടെ ലഹരിയിറങ്ങി.
‘അപ്പൂപ്പൻ താടി പോലെ’ ഭാരമില്ലാതായി.
നാട്ടിലേയ്ക്ക് മടങ്ങാൻ തയാറാവുമ്പോൾ അടുത്ത മുറിയിൽ നിന്ന് അടക്കാൻ ശ്രമിച്ചിട്ടും അടങ്ങാതെ സുന്ദരിയുടെ തേങ്ങലുകൾ ഉയർന്നു.

മഹാനഗരത്തിന്റെ ചിത്രം മനസ്സിൽ മാഞ്ഞുപോയിരിക്കുന്നു എന്നുപറഞ്ഞാണ് കഥ തുടങ്ങുന്നത്..അവസാനിക്കുന്നതും –

‘ഓർമ്മയുള്ളത് അഞ്ചാം നിലയിലെ ജനാലയിലൂടെ താഴെ കല്ലുകൾ പാകിയ തറയിലേക്ക് അടർന്നു വീണ ഒരു തീപ്പൂവിന്റെ ചിത്രം മാത്രമാണ് –
നാലഞ്ചു വരികളിൽ പത്രത്തിൽ, ചതഞ്ഞ അച്ചടിയക്ഷരങ്ങൾ വരച്ചുവെച്ച ചിത്രം -‘

സുന്ദരി സ്വന്തം ദാമ്പത്യത്തിൽ, ജീവിതത്തിൽ, അസംതൃപ്തയായിരുന്നോ– അറിയില്ല.

കുട്ട്യേടത്തിയിൽ നിന്ന് ഏറെ മുന്നോട്ട് പോയിക്കഴിഞ്ഞ്, എം ടി എഴുതിയ സുന്ദരിയുടെ കഥ – അതിന്റെ അവസാനം, നമ്മെ കൂടുതൽ നൊമ്പരപ്പെടുത്തും
‘കുട്ട്യേടത്തി’യും ‘മഹാനഗരത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തി’ലും ഒരേ മട്ടിൽ തുടങ്ങി, ഒരേ തലങ്ങളിലൂടെ വളർന്ന്, ഒരേതരത്തിൽ അവസാനിക്കുന്ന കഥകളാണ്.

എന്നിട്ടും എന്തുകൊണ്ടോ സുന്ദരി, വായനക്കാരുടെ, ചലച്ചിത്രലോകത്തിന്റെ, ശ്രദ്ധയിൽ പെടാതെ പോയി.

കുട്ട്യേടത്തി എന്തല്ലയോ അതാണ് സുന്ദരി.
.
ഈറൻ തുണിയുടെയോ നനഞ്ഞ വിറകിന്റെയോ ഒക്കെ മണമാണ് , കുട്ട്യേടത്തി അടുത്ത് വരുമ്പോൾ..
മയമില്ലാത്തതും പ്രാകൃതവുമാണവരുടെ രീതികൾ.
‘നെന്റെ നാമൂസ് ന്റെ അട്ത്ത് വേണ്ട മോളേ..അടിച്ച്‌ കൊല്ലി ഞാൻ തിരിക്കും..:’ എന്നതാണ് ആ സംസാര ഭാഷ.

വലിയവീട്ടിലെ സുന്ദരി, സുന്ദരിയാണ്-
വാക്കിലും നോക്കിലും ഒതുക്കവും ചിട്ടയും പ്രായത്തിൽ കവിഞ്ഞ പക്വതയും കാണിക്കുന്നവളാണ്.
പൊങ്ങച്ചമാണോ എന്ന് വാസുവിന് തീർച്ചയില്ലാത്ത എന്തോ ഒന്ന് ഒരാവരണമായി എപ്പോഴും കൊണ്ടുനടക്കുന്നവളാണ്.

കഥകൾ തമ്മിൽ കൗതുകകരമായ സാദൃശ്യങ്ങളുണ്ട്.

• രണ്ടിലും കഥ പറയുന്നത്, കുട്ടിയായ വാസുവാണ്.
• രണ്ടിലും അവന്റെ സ്നേഹവും ആരാധനയും പിടിച്ചുപറ്റിയ സ്ത്രീകളാണ് കഥാപാത്രങ്ങൾ..
• ഒറ്റപ്പെട്ട സമാന്തര സംഭവങ്ങളിലൂടെയാണ് കേന്ദ്രകഥാപാത്രങ്ങളുടെ വ്യക്തിത്വം വായനക്കാരന് വെളിപ്പെട്ടുകിട്ടുന്നത്.
• കഥയുടെ തുടർച്ചയ്ക്ക് ഊനം തട്ടാതെ, സ്പൈരൽ ബൈൻഡിംഗിൽ ചെയ്യാനാവുന്നതുപോലെ, എടുത്തുമാറ്റുകയോ പുതുതായി ചേർക്കുകയോ പുനഃക്രമീകരിക്കുകയോ ചെയ്യാവുന്ന കൊച്ചുകഥകൾ കുത്തിക്കെട്ടി ഉണ്ടാക്കുന്ന വലിയ കഥകളാണ് രണ്ടും.
• പ്രാകൃതമായ ശസ്ത്രക്രിയയ്ക്ക് ശേഷവും കാതിലെ ‘മണി പോയിട്ടില്ലെന്നും അറ്റുതൂങ്ങി നിൽക്കുന്നേയുള്ളു എന്നും കുട്ട്യേടത്തി കണ്ടെത്തുന്ന സന്ദർഭം വായനക്കാരന്റെ ഓർമ്മയിൽ എത്തിക്കും ‘മഹാനഗരത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തി’ലിന്റെ അവസാനഭാഗത്തുള്ള സുന്ദരിയുടെ തേങ്ങലുകൾ
  -ശക്തരായ കഥാപാത്രങ്ങൾ തളരുന്ന സന്ദർഭം, രണ്ടു കഥയിലും ഒരുപോലെ!
• രണ്ടും ഒരേമട്ടിൽ, ആത്മഹത്യകളിൽ അവസാനിക്കുന്നു

സുന്ദരിയുടെ കഥയിൽ ഒരു ചലച്ചിത്രത്തിന്റെ തിരക്കഥ അവസരം കിട്ടാതെ ഇരിപ്പുണ്ട് എന്ന് ഏത് സംവിധായകനാണ് ,നിർമ്മാതാവാണ് , മലയാളത്തിന്റെ പ്രിയ കഥാകൃത്തിനെ അറിയിക്കുക?

* കല യു കെ എന്ന സംഘടന ഡോ. സീന ദേവകിയുടെ പത്രാധിപത്യത്തിൽ പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്ന PALM LEAF ന്റെ 2019 പതിപ്പിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ലേഖനത്തിന്റെ പുന:പ്രസിദ്ധീകരണം

കവർ ഡിസൈൻ : വിത്സൺ ശാരദാ ആനന്ദ്

നവീനങ്ങളായ ആശയങ്ങളെ തുറന്ന മനസ്സോടെ സ്വീകരിക്കുകയെന്നത് കേരള സംസ്‌കാരത്തിന്റെ ഒരു പ്രത്യേകതയാണല്ലോ. അത് കൊണ്ട് തന്നെയാണ് ഭാരതത്തിൽ പിറവിയെടുത്തതും വിദേശങ്ങളിൽ സംജാതമായതും ആയ മതങ്ങളെയെല്ലാം തന്നെ അവയുടെ പ്രാരംഭ ദശയിൽ പോലും സ്വാഗതം ചെയ്യാൻ നമുക്ക് കഴിഞ്ഞത്. വൈവിധ്യമാർന്ന ഏതാദൃശ ചിന്താ ധാരകൾ ഗണ്യമായ സ്വാധീനം ചെലുത്തുക വഴി ഇവിടത്തെ സമുദായ സൗഹൃദാന്തരീക്ഷം സമ്പന്നമാവുകയും ചെയ്തു.

ക്രിസ്തു വർഷാരംഭത്തിനു നൂറ്റാണ്ടുകൾ മുൻപ് തന്നെ ജൈന ബുദ്ധ സന്ദേശങ്ങൾ കേരളത്തിൽ പ്രചരിച്ചിരുന്നു. ചന്ദ്രഗുപ്ത മൗര്യൻ (bc 321 -297 )രാജാധികാരം ത്യജിച്ചു ഭദ്ര ബാഹു എന്ന ജൈന സന്യാസിയുടെ ശിഷ്യത്വം സ്വീകരിച്ചു ദക്ഷിണേന്ത്യയിൽ വന്നു മൈസൂരിലെ ശ്രവണ ബെളഗുളയിൽ സന്യാസ ജീവിതം നയിച്ചത് ഒരു സുപ്രധാന ചരിത്ര സംഭവമാണ്. മത പ്രചാരണത്തിനും പ്രധാനമായ ധ്യാന സങ്കേതങ്ങൾ തേടിയുമാണ് ജൈന സന്യാസികൾ കേരളത്തിലെത്തിയത്. അക്കാലത്തു അവിടെ നിലനിന്ന ദ്രാവിഡാചാരങ്ങൾ ഒരു പ്രത്യേക മത സംഹിതയെ ആധാരമാക്കിയതായിരുന്നില്ല കാവുകളിൽ കുടിവെച്ചിരുന്ന നിരവധി ദേവീ ദേവന്മാരെ അവർ ആരാധിച്ചിരുന്നു. ശാന്തി സന്ദേശങ്ങളിൽ അധിഷ്ഠിതമായ , ചിട്ടയാർന്ന ഒരു ജീവിത ശൈലി മുഖമുദ്രയായ ശമണ മതങ്ങൾക്ക് കേരളത്തിലെ ജനങ്ങൾ വരവേൽപ്പ് നൽകുകയും ഭരണകർത്താക്കളുടെ ആശീർവാദത്തോടെ അവ തഴച്ചു വളരുകയും ചെയ്തു.

കേരളത്തിലെ ബുദ്ധമത സ്വാധീനത്തെക്കുറിച്ചു അറിവ് തരുന്ന പ്രാചീന രേഖ ഗുജറാത്തിലെ ഗിർനാർ ശാസനമാണ്‌. തന്റെ അധികാരാതിർത്തിയിൽ അല്ലായിരുന്നുവെങ്കിലും പാണ്ഡ്യം, ചോളം, കേരളപുത്രം എന്നീ രാജ്യങ്ങളിൽ അശോക ചക്രവർത്തി നടത്തിയ ജീവ കാരുണ്യ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ വിവരണം ഈ ശാസനത്തിലുണ്ട്. അനേക നൂറ്റാണ്ടുകൾ കേരളത്തിലെ സംസ്കാര സ്രോതസ്സുകളായി നില കൊണ്ട ജൈന-ബുദ്ധമതങ്ങളുടെ ക്ഷയത്തിനു കാരണം എ ഡി നാലാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ആരംഭിച്ചു, എട്ടാം നൂറ്റാണ്ടോടെ പാരമ്യത്തിലെത്തിയ ആര്യ ബ്രാഹ്മണരുടെ കുടിയേറ്റവും വ്യാപനവുമാണ്. ശങ്കരാചാര്യരുടെ നേതൃത്വത്തിലുണ്ടായ ഹൈന്ദവ നവോത്‌ഥാനം ഇതര മതങ്ങളുടെ നിലനിൽപ്പിനെ പ്രതികൂലമായി ബാധിച്ചു. ബുദ്ധമതാചാരങ്ങൾ പലതും സ്വീകരിക്കുകയും ഹിന്ദു മതത്തിന്റെ ഭാഗമായി അവതരിപ്പിക്കുകയും ചെയ്ത ശങ്കരാചാര്യരെ പ്രച്ഛന്ന ബുദ്ധൻ എന്ന് കേരളബ്രാഹ്മണർ ആക്ഷേപിച്ചിരുന്നു. ക്രമേണ ജൈന ബൗ ദ്ധ ദേവാലയങ്ങൾ ഹിന്ദു മത ക്ഷേത്രങ്ങളായി മാറുകയും ചെയ്തു.

എങ്കിലും ഈ രണ്ടു മതങ്ങളുടെയും സ്വാധീനം കേരളത്തിലെ സാംസ്‌കാരിക പശ്‌ചാത്തലത്തിൽ ഇന്നും കാണുവാൻ കഴിയുന്നു. പള്ളികളോടനുബന്ധിച്ചു സ്ഥാപിച്ച പള്ളിക്കൂടങ്ങളാണ് ആദ്യമായി കേരളത്തിലെ സാധാരണക്കാരന് അറിവിന്റെ പ്രകാശം പകർന്നു കൊടുത്തത് ഹൈന്ദവേതര ആരാധനാലയങ്ങളാണ് പള്ളികൾ. ആദ്യകാലത്തെ പള്ളികൾ ബുദ്ധ വിഹാരങ്ങളായിരുന്നു .ബുദ്ധ ജൈന പള്ളികളോടനുബന്ധിച്ചു എഴുത്തു കളരികൾക്കു പള്ളിക്കൂടം എന്ന് പറഞ്ഞിരുന്നു. ജൈന ബൗദ്ധ പണ്ഡിതന്മാരാണ് കേരളത്തിലെ ആദ്യ വിദ്യാഭ്യാസ പ്രചാരകന്മാർ. പണ്ടുകാലത്തെ കേരളത്തിൽ കുട്ടികളെ എഴുത്തിനിരുത്തുന്ന ചടങ്ങു “നാനം മോനം ” എന്ന പേരിലാണ് അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. നമോസ്തു ജിനതേ എന്നാണ് ആദ്യമായി കുട്ടികളെ കൊണ്ടു എഴുതിച്ചിരുന്നത്. നമോസ്തു ജിനതേ എന്നതിന്റെ ചുരുക്കമാണ് നാനം മോനം. പിന്നീടാണ് ഹരിശ്രീ സമ്പ്രദായം വന്നത്. ഇത് ഹൈന്ദവവുമാണ്.

ജനങ്ങളുടെ ആരോഗ്യകരമായ ജീവിതത്തിന് സൗജന്യ വൈദ്യ സഹായം പള്ളികളോടനുബന്ധിച്ചു നൽകിയിരുന്നു. അടുത്തകാലം വരെ അയിത്തക്കാരായി സവർണ ഹിന്ദുക്കൾ മാറ്റി നിർത്തിയിരുന്ന ഈഴവ മണ്ണാൻ വൈദ്യന്മാർ ബുദ്ധ മതത്തിലെ വൈദ്യ വിഭാഗത്തിന്റെ പിന്മുറക്കാരാണ്. ആയുർവേദ ചികിത്സാ സമ്പ്രദായത്തിന് കേരളത്തിൽ നിലവിലുള്ള പ്രചാരം ബുദ്ധമതത്തിന്റെ സംഭാവനയാണ് അഷ്ടാംഗ ഹൃദയ കർത്താവായ വാഗ്ഭടൻ കേരളത്തിൽ താമസിച്ചിരുന്ന ബുദ്ധമതാചാര്യനായിരുന്നു. പ്രസ്തുത ഗ്രന്ഥത്തിന് കേരളത്തിലുള്ളത്ര പ്രചാരം മറ്റു പ്രദേശങ്ങളിലില്ലത്രേ.

ഇന്ന് കേരളത്തിലെ ക്ഷേത്രങ്ങളിലെ ഉല്സവങ്ങൾക്കു വർണപ്പൊലിമ നൽകുന്ന താലപ്പൊലി, ആനയെഴുന്നള്ളിപ്പ്, കുതിര കളി, കാള വേല കുമ്മാട്ടി എന്നെ ചടങ്ങുകളുടെ തുടക്കം ബുദ്ധമതവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതാണ്. ബുദ്ധിമാന്മാരായ ആര്യ ബ്രാഹ്മണർ ജനസ്വാധീനം ലക്‌ഷ്യം വെച്ച് ജൈന ബൗദ്ധാചാരങ്ങൾ പലതും ഹൈന്ദവമാക്കി സ്വീകരിച്ചു അവതരിപ്പിച്ചു.

ബുദ്ധൻ ജനങ്ങളോട് സംസാരിച്ചത് പാലി ഭാഷയിലായിരുന്നു. ബൗദ്ധ പ്രഭവ കാലത്തു കേരളത്തിലേക്ക് കടന്നു വന്ന പാലി ഭാഷാ പദങ്ങൾ ഇവിടത്തെ ഭാഷയെയും സ്വാധീനിക്കുകയുണ്ടായി. നാം നിത്യ വ്യവഹാരത്തിനുപയോഗിക്കുന്ന പല വാക്കുകളും പാലി ഭാഷയിലേതാണ്. പള്ളി, കുറവാ, വാലായ്മ, (അശുദ്ധി ) പിടകം (പെട്ടകം) മാമൂൺ (മാമൂൽ ) സംപൂജ്യൻ എന്ന അർത്ഥത്തിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന അയ്യ തുടങ്ങി നിരവധി പദങ്ങൾ പാലിയുടെ സ്വന്തമാണ്. എന്തിനധികം, ബഹുമാന്യൻ എന്ന അർത്ഥമുള്ള അജ്ജ എന്ന പാലി പദമാണത്രെ നമ്മടെ ‘അച്ഛ’നായി മാറിയത്. സ്വന്തം പിതാവിനെ മാത്രമല്ല ആദരവ് അർഹിക്കുന്ന മുതിർന്നവരെയെല്ലാം നാം അച്ഛനെന്നു സംബോധന ചെയ്യുന്നു. കണ്ടുവച്ചനും, തീത്തുവച്ചനും, പാലിയത്തച്ചനും, പള്ളിയിലെ അച്ചനുമെല്ലാം നമുക്കു ബഹുമാന്യരാണല്ലോ. അത് പോലെ തന്നെ പൊന്നു അച്ചിയും കല്യാണി അച്ചിയും.

കേരളത്തിൽ ബുദ്ധമതത്തിനു വമ്പിച്ച പ്രചാരമുണ്ടായിരുന്നുവെന്ന വസ്തുത ആറ്റൂർ കൃഷ്ണപ്പിഷാരടി അടിവരയിട്ടു പറയുന്നുണ്ട് സിലോണിൽ നിന്ന് മതപ്രചാരണത്തിനു ഈ നാട്ടിലെത്തിയ സന്യാസിവര്യന്മാരാണ് ഇവിടുത്തെ ബൗദ്ധ വ്യാപനത്തിന് വലിയൊരളവിൽ വഴിയൊരുക്കിയത്. തെക്കൻ കേരളത്തിൽ നിന്നാണ് ബുദ്ധ വിഹാരങ്ങളുടെ ശേഷിപ്പുകളും ബുദ്ധ വിഗ്രഹങ്ങളും കൂടുതലായി കണ്ടെടുത്തിട്ടുള്ളത്. മാവേലിക്കര, കാർത്തികപ്പള്ളി, പള്ളിക്കൽ ഭരണിക്കാവ് എന്നീ പ്രദേശങ്ങൾ ഇതിൽ പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു തകഴിയിലെ കരുമാടിക്കുട്ടൻ പ്രസിദ്ധനാണല്ലോ.

മധ്യ കേരളത്തിലെ കൊടുങ്ങല്ലൂരായിരുന്നു മറ്റൊരു പ്രധാന സങ്കേതം. ശ്രീമൂലവാസം ഭാരതം മുഴുവൻ പ്രസിദ്ധമായ ബൗദ്ധ കേന്ദ്രമായിരുന്നു. തിരുവില്വാമലയിലും തിരുനാവായിലും ചമ്രവട്ടത്തും കേളി കേട്ട ബുദ്ധ വിഹാരങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു . ധർമടം, പള്ളിക്കുന്ന്, മാടായി എന്നിവയായിരുന്നു വടക്കൻ കേരളത്തിൽ ഈ ദർശനത്തിന് സ്വാധീനമുണ്ടായിരുന്ന സ്ഥലങ്ങൾ.

പാലക്കാട്ടു ബൗദ്ധ കേന്ദ്രങ്ങളുടെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ വിരളമായേ കണ്ടെത്തിയിട്ടുള്ളൂ. പേരുകേട്ട മണപ്പുള്ളിക്കാവ് പഴയ കാലത്തു ഒരു ചൈത്യമായിരുന്നുവെന്നു മുട്ടത്തു ശിവരാമമേനോൻ അഭിപ്രായപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ശ്രമണപ്പള്ളിയാണത്രെ മണപ്പുള്ളിയായി മാറിയത്. തൃത്താല, പട്ടാമ്പി, പള്ളിപ്പുറം, ആനക്കര എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നും ലഭിച്ച സൂചനകൾ ബൗദ്ധപാരമ്പര്യത്തിലേക്കു വിരൽ ചൂണ്ടുന്നു . കൂറ്റനാടിനടുത്തുള്ള കട്ടിൽമാടം ഈ പ്രദേശത്തെ ഇതിനുള്ള തെളിവാണ് .

പാലക്കാടിനോട് ചേർന്ന് കിടക്കുന്ന തിരുവില്വാമലയുടെ ചരിത്രം അന്വേഷിച്ച ശ്രീ സി കെ നമ്പൂതിരി കണ്ടെത്തിയ വസ്തുതകൾ ബ്രാഹ്മണാധിനിവേശത്തിനു ശേഷം അവിടെ നടന്ന പരിവർത്തനത്തിലേക്കു വെളിച്ചം വീശുന്നു അഞ്ചാം നൂറ്റാണ്ടിനു ശേഷമാണ് ഇത് വില്വന്റെ മലയായത്. വില്വപുരാണത്തിന്റെ പ്രസക്തിയെ അദ്ദേഹം നിഷേധിക്കുന്നുണ്ട് . ആദ്യ പ്രതിഷ്ഠ അയ്യന്റെ (ബുദ്ധന്റെ) തായിരുന്നു അയ്യനെ കുണ്ടിലയ്യപ്പനാക്കി ഇറക്കിയിരുത്തിയാണ് വില്വന്റെ സ്ഥാന നിർണയം നടത്തിയതെന്നാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ നിഗമനം. ഇന്ന് നാം അറിയുന്ന ഐവർ മഠം അയ്യന്റെ മഠമായിരുന്നു. പിന്നീടുണ്ടാക്കിയ കഥയിലാണ് ഐവർ മഠമായി മാറിയത്. തിരുവില്വാമല-പാമ്പാടി പ്രദേശങ്ങൾ ബുദ്ധ മത കേന്ദ്രങ്ങളായിരുന്നുവെന്ന് സി കെ നമ്പൂതിരി സമർത്ഥിക്കുന്നു.

ദേശനാമം കൊണ്ട് ബുദ്ധമതവുമായി അടുപ്പമുള്ള ഒരു ഗ്രാമമാണ് പാലക്കാടിന്റെ ഭാഗമായ മുണ്ടൂർ. മുണ്ഡനം ചെയ്തവന്റെ ഗ്രാമ്യ ഭാഷയാണ് മുണ്ടൻ. മുണ്ടൻ ബുദ്ധ സന്യാസിയും മുണ്ടി ബുദ്ധ സന്യാസിനിയുമാണ്. ആ നിലക്ക് മുണ്ടന്റെ ഊരാണ്‌ മുണ്ടൂർ. മുണ്ടിത ശിരസ്കരായ രണ്ടു ആചാര്യന്മാരുടെ ആശയങ്ങൾ പ്രചരിച്ച സ്ഥലമാണ്. ജൈന പ്രതിഷ്ഠയുള്ള ഈശ്വരൻകോട് മുണ്ടൂരിന്റെ ഭാഗമാണ് മുണ്ഡനും മുണ്ടിയും മുണ്ടപ്പനും വ്യക്തിനാമങ്ങളായി ഇവിടെ നിലനിൽക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ബുദ്ധന്റെ തൽഭാവമായ പൂതനുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സ്ഥലങ്ങളാണ് പൂതന്നൂരും പൂതൻ കോടും. മണ്ണാർകാടിനടുത്തുള്ള ആര്യമ്പാവിലെ ആര്യനമ്പിക്ഷേത്രം ഒരു ബുദ്ധ ദേവാലയമായിരുന്നു. ഇപ്പോൾ ഇത് ഭഗവതി ക്ഷേത്രമാണ്.

ആറാം നൂറ്റാണ്ടു വരെ കേരളത്തിലെ ജനസംഖ്യയിൽ നല്ലൊരു വിഭാഗം ബുദ്ധമതാനുയായികളായിരുന്നുവെന്നു കേരളത്തിന്റെ സാംസ്‌കാരിക ചരിത്രത്തിൽ പി.കെ. ഗോപാലകൃഷ്ണൻ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. ബ്രാഹ്മണ്യത്തിനു ആധിപത്യം ലഭിച്ചതോടെ ബുദ്ധ വിശ്വാസികളെ അകറ്റി നിർത്തുവാൻ തുടങ്ങി. മറ്റു മാർഗമില്ലാതെ അവർ ഹിന്ദു മതം സ്വീകരിച്ചപ്പോൾ അവർണരായിട്ടാണ് പരിഗണിച്ചത്. ആദ്യം ബ്രഹ്മണ്യത്തെ എതിർത്ത് നിന്ന് പിന്നീട് ഹിന്ദുമതക്കാരായപ്പോൾ താഴ്ത്തപ്പെട്ട ഭാഗമാണത്രെ ഈഴവർ. ഈഴത്തു നിന്നും വന്ന ബുദ്ധ സന്യാസികളുടെ പിൻഗാമികൾ എന്ന അർത്ഥത്തിലാണ് ഈഴവർ എന്ന് വിളിച്ചു തുടങ്ങിയതു എന്നാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ അഭിപ്രായം. ഈഴവർ പഴയ കാലത്തു ആരാധിച്ചിരുന്ന രണ്ടു ദൈവങ്ങളായിരുന്നത്രെ ചിത്തനും (സിദ്ധൻ) അരത്തനും (അർഹതൻ ).

​കേരള സമൂഹത്തിൽ അതിയായ സ്വാധീനമുണ്ടായിരുന്ന ബുദ്ധ വിഹാരങ്ങളുടെ സവിശേഷ ശ്രദ്ധ പതിഞ്ഞിരുന്ന രണ്ടു മേഖലകളാണ് വിദ്യാഭ്യാസവും ആതുര ശുശ്രുഷയും. “പള്ളി ” കളുടെ അവിഭാജ്യ ഘടകങ്ങളായിരുന്നു പള്ളിക്കൂടങ്ങൾ. പള്ളികളോട് അനുബന്ധിച്ചു നടത്തിയിരുന്ന ആതുര ശുശ്രുഷയുടെ ബാക്കി പത്രമാണ് ഇന്നും ചില ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ നടന്നു വരുന്ന ഔഷധ വിതരണം. വിദ്യയുടെയും ആതുര ശുശ്രുഷയുടെയും കേന്ദ്രങ്ങളായിരുന്ന ബുദ്ധ വിഹാരങ്ങൾ അഞ്ചാം നൂറ്റാണ്ടു മുതലുള്ള മീമാംസക മതത്തിന്റെ പ്രചാരത്തോടെയാണ് ക്ഷേത്രങ്ങളായത്.

ബുദ്ധ ജൈന വിഹാരങ്ങളെയും തട്ടകങ്ങളെയും വിശ്വാസങ്ങളെയും പരിവർത്തിപ്പിച്ചു ആര്യ ബ്രാഹ്മണ്യം പ്രബലമാകുന്ന ഘട്ടത്തിൽ നയജ്ഞരായ അവരുടെ പുരോഹിതന്മാർ ജനസാമാന്യത്തിന്റെ താല്പര്യം പരിഗണിച്ചു അവയിലെ പല നല്ല വശങ്ങളും ഇന്നത്തെ ക്ഷേത്രാചാരങ്ങളിൽ നിലനിർത്തിപ്പോരുന്നു എന്നത് ഒരു ഫലിതമാണെന്നേ പറയേണ്ടതുള്ളൂ.

കേരളത്തിലെ ജനഹൃദയങ്ങളിൽ നിന്ന് ബുദ്ധനെ തുടച്ചുമാറ്റാൻ കഴിഞ്ഞില്ല എന്നതിനാൽ ആര്യവൽക്കരണകാലത്തു അയ്യനെ ഹരിഹരപുത്രനായ അയ്യപ്പനായി ബ്രാഹ്മണ മതം അംഗീകരിച്ചു. അങ്ങനെ രണ്ടായിരത്തി നാനൂറു വർഷങ്ങൾക്കു മുൻപ് കപിലവസ്തുവിൽ തെളിഞ്ഞ ദീപം കേരളീയർ ഇന്നും കെടാതെ സൂക്ഷിക്കുന്നു. ബുദ്ധ വിഹാരങ്ങളുടെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ കാണപ്പെടുന്നില്ല എന്നതിൽ ഖേദത്തിനു അവകാശമില്ല. കലിയുഗ വരദനായി പുത്തരച്ചൻ ഇന്നും ജനങ്ങളെ അടുക്കും ചിട്ടയുമുള്ള ഒരു ജീവിതത്തിന് പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു. ജാതി മത വിഭാഗീയത അകറ്റി നിർത്തുന്ന രീതി അയ്യപ്പാരാധനയുടെ സവിശേഷതയാണല്ലൊ.

കവർ ഡിസൈൻ: ജ്യോത്സ്ന വിൽസൺ